Φωτοτυπίες, emails και 780 σελίδες απόρρητων εγγράφων
Ήταν ένα ζεστό πρωινό στα τέλη Ιούνη στην κομητεία Surrey της Αγγλίας, όταν η Trudy Coughlan πέρασε την πόρτα ενός τοπικού βιβλιοπωλείου και ζήτησε από τον βιβλιοπώλη να της σκανάρει 780 σελίδες που είχε φέρει μαζί της σε 2 CD. Δεν ήταν ένα παράξενο αίτημα: πέρα από τους πολλούς διάσημους μουσικούς που έχει βγάλει (όπως οι Jimmy Page, Eric Clapton και Roger Waters), το Surrey ήταν γνωστό για το Spaceship (επίσημα το McLaren Technology Center) όπως ονομαζόταν ανεπίσημα το υπερσύγχρονο αρχηγείο του τμήματος F1 της αγγλικής εταιρείας, και συνεπώς πολλοί μηχανικοί ερχόντουσαν για να μεταφέρουν σε ψηφιακή μορφή έντυπα έγγραφα.
Αυτές οι σελίδες, όμως, είχαν κάτι διαφορετικό: αντί για το συνηθισμένο logo της McLaren, στην κάτω δεξιά άκρη της σελίδας υπήρχε το φημισμένο Cavallino Rampante, έμβλημα της Ferrari. Και για κακή τύχη της κυρίας Coughlan, o υπεράνω πάσης υποψίας μεσήλικας (του οποίου το όνομα για ευνόητους λόγους δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ) που έτρεχε το μικρό κατάστημα ήταν οπαδός της Ferrari. Κάποιος άλλος, που ίσως δεν είχε τόση σχέση με την Formula 1, μάλλον δεν θα νοιαζόταν και ιδιαίτερα, αλλά δεν είχαν πέσει σε τέτοια περίπτωση.
2 μέρες μετά, η Trudy πέρασε και πάλι το κατώφλι του βιβλιοπωλείου, αυτή την φορά για να παραλάβει τα CD, και μετά κατέστρεψε τα έντυπα όπως της είχε πει ο σύζυγος και αρχισχεδιαστής της Vodafone McLaren F1 Team, Mike Coughlan. Αυτό που δεν ήξερε όμως, ήταν ότι μερικές μέρες μετά, η αστυνομία θα έμπαινε έχοντας ένταλμα σύλληψης σπίτι της, αποτέλεσμα ενός email με αποστολέα έναν άσημο Βρετανό και παραλήπτη τον Stefano Domenicali, στα κεντρικά της Ferrari στο Maranello…
…στα οποία, περίπου 8 μήνες νωρίτερα, ο Nigel Stepney καθόταν σε αναμμένα κάρβουνα. H Scuderia βρισκόταν σε μεταβατική περίοδο καθώς πέρα από την επικείμενη αποχώρηση του Michael Schumacher, και ο τεχνικός διευθυντής της Ross Brawn είχε ανακοινώσει πως θα έκανε ένα διάλειμμα από την F1 για να γεμίσει τις μπαταρίες του και να ξαναβρεί το όποιο κίνητρο είχε χάσει.
Ο Stepney πίστευε πως θα ήταν ο εκλεκτός για να διαδεχτεί τον υπερεπιτυχημένο Brawn ως ήδη αρχιμηχανικός, υπεύθυνος για τον τομέα των pits και ένας από τους παλιότερους μηχανικούς με 13 χρόνια εμπειρίας στο Maranello. Δυστυχώς για αυτόν όμως, ο κλασσικός σωβινισμός των Ιταλών σε συνδυασμό με την ελλιπή εκπαίδευση του (δεν είχε καν πτυχίο πανεπιστημίου, πόσο μάλλον μεταπτυχιακό), αποτέλεσαν ανατρεπτικούς παράγοντες και η θέση πήγε στον Mario Almondo, ο οποίος προερχόταν από το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού και είχε μικρή εμπειρία από τα εσωτερικά της ομάδας.
Αυτό για τον Stepney ήταν τεράστια προσβολή, και θέλοντας να μειώσει τις ευθύνες του, πρότεινε επιτυχώς να αλλάξει πόστο και να μεταφερθεί σε θέση μέσα στο εργοστάσιο. Το γιατί, το μάθανε στην Ferrari λίγους μήνες μετά, όταν την Παρασκευή 18 Μαΐου στο ενδιάμεσο μεταξύ των ελεύθερων και των χρονομετρημένων δοκιμαστικών (οι πρώτες γίνονται Πέμπτη μόνο στο Μονακό), οι μηχανικοί της ομάδας βρήκανε άσπρη σκόνη στο ντεπόζιτο της F2007. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη για να φανταστεί κάποιος τι θα έκανε μια τέτοια ουσία στο πιο εύφλεκτο μέρος ενός μονοθεσίου, ούτε για να βρει τον υπεύθυνο: δημοσίευμα της Corriere Della Serra ανέφερε πως “οι αστυνομικοί έχουν γδύσει από την μέση και κάτω ένα μέλος της Scuderia Ferrari, ενώ έχει βρεθεί σκόνη στα ρούχα του. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για τον Head of Performance, Nigel Stepney.”
Φυσικά εκδιώχθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από την Ferrari, ενώ μια έρευνα των καραμπινιέρων σπίτι του έβγαλε και άλλα ευρήματα, όπως περισσότερη σκόνη του ίδιου τύπου που είχε χρησιμοποιηθεί και στο σαμποτάζ του Μονακό. Χρειάστηκε όμως ένα email από την χώρα του για να κάνουν μια δεύτερη επιδρομή στο σπίτι του, στην οποία βρήκαν αυτό που έψαχναν, ξεκινώντας το σκάνδαλο που έμεινε στην ιστορία ως Spygate: 780 σελίδες, οι οποίες περιέγραφαν αναλυτικά κάθε πτυχή της Ferrari F2007, από τα φορτία καυσίμου και το budget κάθε εξαρτήματος μέχρι τα αεροδυναμικά βοηθήματα και τα ελαστικά. Όπως είπε και ένα ανώνυμο μέλος της Scuderia, “κάποιος με πρόσβαση σε εγκαταστάσεις επιπέδου F1 θα μπορούσε με αυτά τα έγγραφα να φτιάξει ένα πανομοιότυπο αντίγραφο του μονοθεσίου”. Χρειαζόταν μόνο να κοιτάξουν τα email του για να καταλάβουν με ποιον συνεργαζόταν: τον παλιό του φίλο, Mike Coughlan.
Από παλιά υπήρχε ιστορία μεταξύ των δύο μηχανικών: πρώτα στην Lotus και μετά στις Benetton και Ferrari, είχαν δουλέψει για χρόνια μαζί και είχαν μείνει σε επαφή, όντας δυο έμπειροι μηχανικοί που έμαθαν την δουλειά στα γκαράζ και όχι στα θρανία.
Φυσικό και επόμενο ήταν λοιπόν ο Stepney να μιλήσει στον Coughlan για την αδικία που ένιωθε ότι εισέπραττε στην Scuderia, αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Έδωσε στον φίλο του τα σχέδια του πατώματος που είχε χρησιμοποιήσει η Ferrari στο εναρκτήριο grand prix της Αυστραλίας, λέγοντας του πως υπήρχε κάτι παράνομο σε αυτά. Ο Coughlan μετά πήγε και έδειξε τα σχέδια στους ανωτέρους του στο Woking, οι οποίοι παραπονέθηκαν στην FIA χωρίς να αναρωτηθούν πως ένας δικός τους μηχανικός είχε βρει ένα σχέδιο τόσο μεγάλης σημασίας.
Η FIA, για άγνωστο λόγο, δεν βρήκε κάποιο θέμα με το πάτωμα και δεν υπήρξε τιμωρία για την Ferrari. Ο Coughlan, όμως, δεν θα το άφηνε να περάσει έτσι. Συνάντησε τον Jonathan Neale, managing director της ομάδας του, και του εκμυστηρεύτηκε πως έχει πληροφοριοδότη μέσα στην Ferrari. O Neale όμως δεν ήθελε να ακούσει παραπάνω και ζήτησε από τον αρχισχεδιαστή του να συναντήσει τον Stepney προκειμένου να του πει να σταματήσει τις επαφές μαζί του, φοβούμενος τυχόν τιμωρία της FIA.
Μερικές εβδομάδες μετά, και συγκεκριμένα τον Απρίλη, ο Mike Coughlan συνάντησε τον φίλο του σε ένα παραθαλάσσιο εστιατόριο της Βαρκελώνης, και του ζήτησε να σταματήσουν οι επαφές τους επειδή η θέση του στην McLaren ήταν πλέον επισφαλής. Αντί απάντησης, ο Stepney τίναξε την μπάνκα στον αέρα: του έδειξε ένα πακέτο 700+ σελίδων, το οποίο περιλάμβανε ότι πληροφορία υπήρχε για το μονοθέσιο της Ferrari. Ο Coughlan θα έλεγε στο κατηγορητήριο μετά πως “ήξερα πως αυτό που έκανα ήταν λάθος, αλλά η περιέργεια μου ως μηχανικός νίκησε.” Λίγες ώρες μετά, επέστρεφε στην Αγγλία με μερικά έγγραφα ανεκτίμητης αξίας στην κατοχή του, τα οποία έδειξε στον Neale εβδομάδες μετά, πιθανώς ως μέσο πίεσης για να βρει μια καλύτερη θέση μέσα στην εταιρεία.
H αντίδραση του managing director της McLaren ήταν άμεση: “πάρτα τώρα από μπροστά μου, κατέστρεψε τα, και μην τολμήσεις να τα δείξεις σε κανέναν άλλον”. Ο Coughlan τον βεβαίωσε πως δεν υπήρχε κάποιος άλλος στην McLaren που να ήξερε για την ύπαρξη τους, και ζήτησε μετά από την γυναίκα του να τα αντιγράψει σε ψηφιακή μορφή και μετά να τα καταστρέψει.
Είχε δει όμως το writing on the wall, όπως θα έλεγαν στο Surrey, και ήξερε πως οι μέρες του στο Spaceship ήταν μετρημένες. Για αυτό τον λόγο, συναντήθηκε με τον Pat Fry, CEO της BAR Honda, έχοντας τον Nigel Stepney στο πλευρό του. Οι δυο τους ζήτησαν από τον Fry να αναλάβουν τους ρόλους του technical director και chief designer, ουσιαστικά αναλαμβάνοντας τις τύχες της ομάδας του. Παραμένει άγνωστο εάν τον ενημέρωσαν για τα σχέδια που υπήρχαν στην κατοχή τους, αλλά πριν να προλάβει να απαντήσει ο CEO των Ιαπώνων, η αστυνομία είχε κάνει έφοδο στο σπίτι του Coughlan και οι δυο τους καταζητούνταν από Αγγλικές και Ιταλικές αρχές.
Η έρευνα των αρχών πέρα από τις οικίες τους δεν θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει και το McLaren Technology Center, από το οποίο η Βρετανική αστυνομία πήρε πάνω από 1,4 ΤΒ δεδομένων, ενώ ανέκρινε και πολλούς υπαλλήλους της ομάδας. Όλως παραδόξως, η έρευνα έβγαλε μερικώς δικαιωμένο τον Coughlan, καθώς δεν αποδείχθηκε πως κάποιος άλλος υπάλληλος της McLaren ήξερε την ύπαρξη ή το περιεχόμενο των επίμαχων εγγράφων, και η FIA μην έχοντας απτές αποδείξεις αθώωσε την βρετανική ομάδα…
…προς μεγάλη έκπληξη και οργή της Ferrari, η οποία κατέφυγε στα Ιταλικά δικαστήρια για να βρει το δίκιο της, ξεκινώντας έναν πόλεμο ανακοινώσεων μεταξύ Woking και Maranello.“Γιατί,” αναρωτιόταν ο Ron Dennis, διευθυντής της McLaren, “η McLaren πρέπει να τιμωρηθεί για ένα έγγραφο το οποίο απέκτησε παράνομα ένα στέλεχος της αλλά δεν είδε κανείς άλλος;”
O Dennis θα μάθαινε την απάντηση με τον χειρότερο τρόπο το πρωί της Κυριακής 5 Αυγούστου, σε ένα έκτακτο meeting που είχε με τον τότε οδηγό της McLaren, Fernando Alonso. Ο director πίστευε πως ήταν μια διαδικαστική συνάντηση, στην οποία ο Fernando θα ζητούσε συγγνώμη για την συμπεριφορά του στα χτεσινά δοκιμαστικά (εν συντομία: οι οδηγοί τότε ξεκινούσαν τον αγώνα με το φορτίο καυσίμου που θα είχαν στην αρχή του Q3 – ο Hamilton βγήκε πρώτος με λιγότερο καύσιμο, και δεν άφηνε τον Alonso να περάσει μπροστά, όπως ήταν το σχέδιο – στο δεύτερο και τελευταίο pitstop, ο Ισπανός μπήκε πιο νωρίς από τον Βρετανό και παρέμεινε επίτηδες στα pits +10 sec από το κανονικό για να μην προλάβει ο Hamilton να κάνει χρόνο), αλλά η πραγματικότητα ήταν κάπως διαφορετική. Ο Alonso αντί συγγνώμης ανακοίνωσε στον εμβρόντητο Dennis πως άμα η ομάδα δεν του έδινε προτεραιότητα έναντι του teammate του (όπως είχαν συμφωνήσει με τον Martin Whitmarsh όταν υπέγραψε το συμβόλαιο), θα πήγαινε στην FIA και θα μαρτυρούσε τα πάντα για τα emails που είχε ανταλλάξει με τον φίλο, συμπατριώτη και test driver της McLaren, Pedro De La Rosa σχετικά με πληροφορίες από τα κλεμμένα έγγραφα της Ferrari.
(Για μήνες υπήρχε τριμερής επικοινωνία με emails και SMS μεταξύ Alonso, De La Rosa και Coughlan, στην οποία οι πρώτοι δύο του ζήταγαν δεδομένα από τα έγγραφα και ο τρίτος τους τα παρείχε.)
Αυτό άλλαζε τα πάντα για τον Ron Dennis. Όχι τόσο για την συμπεριφορά του Ισπανού (όταν έχεις ζήσει Senna και Prost, όλα τα άλλα είναι παιχνιδάκι) αλλά επειδή άμα ίσχυε πως ακόμα και οι οδηγοί ήξεραν όχι μόνο για τα έγγραφα αλλά και το περιεχόμενο τους, τότε ένα μεγάλο ποσοστό μέσα στην McLaren είχε γνώση των εγγράφων – και φυσικά, η υπερασπιστική γραμμή “ένας ασυνείδητος υπάλληλος ήξερε μόνο”, βάσει της οποίας αθωώθηκε λίγο καιρό πριν για το όλο Spygate, πήγαινε περίπατο.
Σε μια κίνηση απελπισίας, ο Dennis πήρε προσωπικά τηλέφωνο τον πρόεδρο της FIA, Max Mosley (με τον οποίο δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις, όπως θα δούμε πιο κάτω), και του ανακοίνωσε την ύπαρξη των επίμαχων emails, αλλά όχι του περιεχομένου τους, λέγοντας του χαρακτηριστικά “δεν υπάρχει τίποτα καινούριο σε αυτά”.
Ο Mosley τον διαβεβαίωσε πως τον πίστευε, και πως θα τον ενημέρωνε άμα επέλεγε να δράσει εναντίον της McLaren. Αυτό που δεν ήξερε ο Dennis όμως, είναι ότι ο πρόεδρος της FIA ήξερε ήδη για την ύπαρξη και το περιεχόμενο των emails, μέσω του μάνατζερ του Alonso – και άμεσο ανταγωνιστή του Dennis, Flavio Briatore. Επίσης, δεν ήξερε πως έναν μήνα μετά ο Mosley θα καλούσε σε απολογία τους τρεις οδηγούς της McLaren (Lewis Hamilton, Fernando Alonso και Pedro De La Rosa), προσφέροντας τους πλήρη ασυλία με αντάλλαγμα όλες τις πληροφορίες περί του θέματος, και αναμενόμενα μην ενημερώνοντας καν τον Dennis πριν τους καλέσει.
Κάπου εδώ πρέπει να πούμε πως και η Renault κατηγορήθηκε για κατοχή πνευματικής ιδιοκτησίας της McLaren, αλλά οι ιθύνοντες της πάλαι ποτέ Benetton δεν κατάφεραν να εφαρμόσουν τα σχέδια της McLaren πάνω στο μονοθέσιο τους και η FIA την αθώωσε “επειδή δεν επηρέασε την εξέλιξη του πρωταθλήματος (!)”.
(Οι Dennis και Mosley είχανε πάντα βεβαρημένες σχέσεις – από το 1993 που ο Dennis εναντιώθηκε στην κατάργηση των ηλεκτρονικών βοηθημάτων, αν και το χειρότερο ήταν την επόμενη χρονιά που ο διευθυντής της McLaren συντάχθηκε με τον Briatore, ο οποίος έλεγε στα ίσια ότι «ο Mosley δεν είναι ικανός να διοικήσει», και προφανώς ο δεύτερος δεν του το συγχώρησε ποτέ.)
Πλέον, ήταν φανερό σε όλους τους εμπλεκόμενους ότι το επονομαζόμενο Spygate ήταν πολύ μεγαλύτερο από ότι πίστευαν, και αυτό αποδείχτηκε σε μια σειρά συνομιλιών μεταξύ Coughlan – Stepney (αναλυτικά, 288 SMS και 35 κλήσεις), αλλά και στις απολογίες των Ισπανών πιλότων (έγινε κατανοητό νωρίς στην διαδικασία πως δεν είχαν μοιραστεί καμία πληροφορία με τον Hamilton, και συνεπώς ο Βρετανός δεν είχε κάτι να πει) οι οποίοι ήξεραν όχι μόνο το περιεχόμενο μερικών εγγράφων αλλά ακόμα και την πηγή τους, αναφέροντας τον Stepney ονομαστικά.
Μετά από όλα αυτά, η FIA δεν είχε άλλη επιλογή, τιμωρώντας την McLaren Mercedes με πρόστιμο 100.000.000$ (μελλοντικά κόπηκε στο μισό), αποκλεισμό της ομάδας από το Πρωτάθλημα Κατασκευαστών και ενδελεχή έλεγχο του μονοθεσίου της επόμενης χρονιάς από μηχανικούς της FIA και της Ferrari, για να βεβαιωθούν ότι κανένα στοιχείο του μονοθεσίου της Βρετανικής ομάδας δεν έχει σχέση με το κλεμμένο περιεχόμενο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Mosley πρότεινε τον πλήρη αποκλεισμό της McLaren από τα πρωταθλήματα του 2007 και του 2008, λέγοντας πως “δεν θα μπορούμε να ξέρουμε 100% πως δεν χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες αυτές, μηχανικές και μη, στο φετινό αλλά και στο επόμενο μονοθέσιο (του 2008), οπότε κατά την γνώμη μου για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του πρωταθλήματος δεν θα έπρεπε να συμμετέχουν καν με ένα πιθανώς παράνομο μονοθέσιο”.
Οι υπόλοιποι αξιωματούχοι όμως θεώρησαν πως τυχόν αποκλεισμός όχι μόνο μιας τόσο ιστορικής ομάδας αλλά και δυο εκ των πιο διάσημων ονομάτων του σπορ θα είχε μεγάλο αντίκτυπο στο ίδιο, και συνεπώς η τελική απόφαση ήταν δυο χρόνια αποκλεισμός με αναστολή.
Οι οδηγοί της McLaren δεν υπέστησαν κάποια τιμωρία, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας τους με την FIA, και θα συμμετείχαν κανονικά στο υπόλοιπο του πρωταθλήματος (το οποίο τελικά έχασαν ισοβαθμώντας έναν βαθμό πίσω από τον Kimi Raikkonen της Ferrari).
Δυστυχώς για αυτούς, οι δυο μηχανικοί που ήταν υπεύθυνοι για το Spygate δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί: ο Mike Coughlan έφαγε μηνύσεις από την μισή Ιταλία, αλλά αποσύρθηκαν όλες ως αντάλλαγμα για την πλήρη συνεργασία του με τις αρχές. Ξαναβρέθηκε στην F1 το 2011 ως υπάλληλος της Williams, η οποία τερμάτισε την συνεργασία μεταξύ τους δυο χρόνια μετά αναφέροντας πως “είχε πάρει καταστροφικές αποφάσεις για την εξέλιξη του μονοθεσίου”. Ο Nigel Stepney τιμωρήθηκε με 20 μήνες φυλάκιση και 600€ πρόστιμο (όχι, δεν είναι λάθος), αλλά υπήρξε εξωδικαστικός διακανονισμός και δεν εξέτισε την ποινή του. Πέθανε υπό μυστηριώδεις συνθήκες στον αυτοκινητόδρομο Μ20 στις 2 Μαΐου 2014.
Εν κατακλείδι, θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε κατά πόσο άξιζε όλος αυτός ο σαματάς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μέσα στις 780 επίμαχες σελίδες, υπήρχαν κάποια από τα πιο μεγάλα μυστικά της Ferrari: από το modus operandi της ομάδας και την (πάγια) στρατηγική των pitstops μέχρι το εσωτερικό οργανόγραμμα της εταιρίας και την ακριβή σχέση μεταξύ wing height και downforce (δηλαδή πόσο χ ύψος είχαν οι πτέρυγες για να να επιτύχουν ψ ποσοστό κάθετης δύναμης). Όπως επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μεγάλο ποσοστό των εγγράφων περίεχε δεδομένα ήδη γνωστά στην McLaren (και σε όλες τις άλλες ομάδες) μέσω παραδοσιακών μεθόδων βιομηχανικής κατασκοπίας, όπως φωτογραφίες και μεταγραφές μηχανικών.
Άρα στην τελική, μπορεί η McLaren να έγινε φτωχότερη κατά 50,000,000$ (περίπου το 1/4 του ετήσιου μπάτζετ της) και να αναγκάστηκε να αλλάξει κάποια μέρη του επόμενου μονοθεσίου της που θεωρήθηκαν ως προερχόμενα από την Ferrari (κυρίως μέρη των φρένων και το αέριο των ελαστικών), αλλά πολλοί θεώρησαν πως η Scuderia κέρδισε πολύ περισσότερα: μια ευκαιρία να “ξεμαλλιάσει” δημόσια την μεγάλη της αντίπαλο, και φυσικά μερικά εκατομμύρια παραπάνω σε μπόνους για την 1η θέση στο Κατασκευαστών.
Στο κάτω κάτω όπως όλοι ξέρουμε, στην Formula 1 τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Και την καλύτερη κουβέντα κατά την γνώμη μου, την είπε (όλως παραδόξως) ο Max Mosley: “Οι Stepney και Coughlan δεν αποτελούν τίποτε άλλο παρά πιόνια στο Spygate – αλλά δυστυχώς δεν θα μάθουμε ποτέ ποιοι ήταν τα μεγάλα κεφάλια σε αυτή την υπόθεση.”
Και κρίνοντας από άλλα παρόμοια περιστατικά στον μαγικό κόσμο της F1, το πιθανότερο είναι να μην διαψευστεί.
Για περισσότερα νέα πατήστε εδώ. Ενώ μπορείτε να μας ακολουθήσετε και στο κανάλι μας στο youtube.
