Το Max & Bernie Show, μέρος 4ο: η επανάσταση μεταδόθηκε τηλεοπτικά

Η ιστορία πίσω από την ανέλιξη των Bernie Ecclestone και Max Mosley από ανυπότακτους ιδιοκτήτες ομάδων σε κυρίαρχους της Formula 1…


Μέρος 1οΜέρος 2οΜέρος 3ο


Στο 4ο μέρος, βλέπουμε πως ο Bernie Ecclestone μεταμόρφωσε τη Formula 1 σε ένα θέαμα κομμένο και ραμμένο για τη μικρή οθόνη…


Μέχρι το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960, η σχέση F1 και τηλεόρασης ήταν μάλλον επιδερμική[i]: οι αγώνες μεταδίδονταν σε «πακέτα» 10-30 λεπτών με τα καλύτερα στιγμιότυπα, τα οποία προβάλλονταν ώρες ή/και μέρες μετά την διεξαγωγή τους από όσα κανάλια επιθυμούσαν. Όσον αφορά τη ζωντανή μετάδοση, αυτή γινόταν αποκλειστικά σε «εντός έδρας» αγώνες από τον αντίστοιχο παραγωγό όταν και αν ήθελε αυτός: το BBC στη Μ. Βρετανία, η RAI στην Ιταλία κτλ., ανάλογα με το επίπεδο του εγχώριου ενδιαφέροντος.

Δεν υπήρχε άλλωστε και κάποιος ιδιαίτερος λόγος για την επέκταση του κοινού της F1: η μεγάλη πλειοψηφία των φίλων της ζούσε σε χώρες οι οποίες είχαν παρουσία στο καλεντάρι και συνεπώς μπορούσαν να παρευρεθούν πιο εύκολα σε GP, κάνοντας τους εαυτούς τους το επίκεντρο της όποιας προβολής – προς τα εκεί σύγκλινε και η παρουσία των διαφημιστικών πινακίδων ακριβώς απέναντι από τις κερκίδες.

Όπου «διαφημίσεις» βάλτε κυρίως εταιρίες οι οποίες είχαν άμεση σχέση με τη F1 ή τον κόσμο του αυτοκινήτου συνολικά. Επιπρόσθετα, πάνω στα μονοθέσια υπήρχαν ακόμα περισσότεροι περιορισμοί, καθώς δικαίωμα προβολής είχαν μόνο προμηθευτές της εκάστοτε ομάδας. Ούτως ή άλλως, περιορισμένο ήταν και το χρώμα του livery, το οποίο οριζόταν ανάλογα με τη χώρα προέλευσης του κατασκευαστή: πράσινο για τους Βρετανούς, μπλε για τους Γάλλους, κόκκινο για τους Ιταλούς κ.ο.κ.

Από αυτή την εικόνα είναι φανερό ποιους ακριβώς στόχευαν οι διαφημιστικές πινακίδες – Βελγικό GP, 1965

Το παραπάνω πλαίσιο δεν φαινόταν να αλλάζει εύκολα, μέχρι που οι συνθήκες ανάγκασαν την FIA να αλλάξει στάση. Δεν μπορούσε να κάνει και αλλιώς, αφού όταν στα τέλη του 1967 οι BP-Shell ανακοίνωσαν την απόσυρσή τους από το σπορ, τα μπάτζετ των ομάδων αυξήθηκαν μονομιάς – και η επιλογή της Firestone να χρεώνει πλέον την μέχρι πρότινος δωρεάν προμήθεια ελαστικών έκανε ακόμα χειρότερα τα πράγματα.

Σε αυτό το υπέροχο κλίμα, οι ομάδες έθεσαν ένα πολύ απλό δίλημμα στη FIA: είτε αυτή θα επέτρεπε πρόσθετους τρόπους χρηματοδότησης, είτε η F1 συνολικά θα πήγαινε για…φούντο.

Με βαριά καρδιά, η ομοσπονδία επέτρεψε την εμφάνιση χορηγών στα μονοθέσια, με την πρώτη ομάδα που το εκμεταλλεύτηκε να είναι η Lotus, η οποία άλλαξε τα χρώματά της στο ερυθρόλευκο της μάρκας τσιγάρων Gold Leaf. Κανείς δεν μπορούσε να το φανταστεί τότε, αλλά σε εκείνο το σημείο ουσιαστικά άνοιξε ο δρόμος για την κυριαρχία της μικρής οθόνης πάνω στο σπορ…

…και αυτός είναι ο λόγος της παραπάνω ιστορικής αναδρομής: το «άνοιγμα» της Formula 1 προς «εξωτερικούς» χορηγούς ουσιαστικά μετέτρεψε την προβολή τους σε μείζον ζήτημα – και από ένα σημείο και μετά, αυτή θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω της τηλεόρασης.


Λέγεται συχνά πως ο Bernie Ecclestone ήταν ο πρώτος που κατάφερε να καταλάβει την δυναμική της τηλεοπτικής εικόνας όσον αφορά τη F1, κάτι που δεν είναι απολύτως αληθές – μπορεί να ήταν σίγουρα ο κατάλληλος άνθρωπος στο κατάλληλο σημείο και στη κατάλληλη στιγμή, αλλά στο συγκεκριμένο ζήτημα υπήρχε κάποιος πριν από αυτόν.

Αυτός ήταν ο Mark McCormack, ιδρυτής της εταιρείας εκπροσώπησης IMG και ένας από τους πλέον ισχυρούς ατζέντηδες στον πλανήτη. Έχοντας ήδη επαφή με το σπορ μέσω του τρεις φορές πρωταθλητή Sir Jackie Stewart, κάπου στα μέσα των 70’s ο McCormack έβαλε στόχο να επηρεάσει όλο το οικοδόμημα της F1 ξεκινώντας τις συζητήσεις με ισχυρούς παίχτες, όπως η καπνοβιομηχανία Philip Morris και οι διοργανωτές του Grand Prix στο Μονακό. Δεν βγήκε κάτι από αυτές όμως, καθώς υπήρχε ο φόβος πως με τη συμμετοχή του τα κόστη θα αυξάνονταν επικίνδυνα.

Απελπισμένος, ο Αμερικανός απευθύνθηκε στον πρόεδρο της FOCA Bernie Ecclestone, προτείνοντάς του τον διαμοιρασμό των εξουσιών: αυτός θα χρησιμοποιούσε την εμπειρία του από άλλα σπορ (όπως το τένις) για να ενισχύσει τη τηλεοπτική κάλυψη, ενώ ο Ecclestone θα ασχολείτο με τα «εσωτερικά» της F1. Μην θέλοντας να μοιραστεί τα κέρδη, ο Bernie αρνήθηκε, αλλά στη συνέχεια…αντέγραψε τις ιδέες του McCormack, ξεκινώντας αργά αλλά σταθερά να εστιάζει στη τηλεοπτική μετάδοση.


Με εξαίρεση την Μ. Βρετανία, στην οποία η F1 είχε σταθερή παρουσία μέσω του BBC και της εκπομπής Grand Prix – όπως και της θρυλικής εισαγωγής με το The Chain των Fleetwood Mac, βεβαίως βεβαίως – οι υπόλοιπες χώρες με σχετικά μεγάλα κοινά δίσταζαν να επενδύσουν στη ζωντανή μετάδοση των αγώνων, καθώς δεν θεωρούσαν πως μια τόσο ακριβή παραγωγή θα έφερνε αποτέλεσμα. Γνωρίζοντας το παραπάνω, ο Ecclestone δεν προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα αλλά να το…παρακάμψει, πληρώνοντας μια εταιρεία η οποία θα «έστηνε» τη μετάδοση των αγώνων, τους οποίους στη συνέχεια θα πούλαγε ξεχωριστά σε όποιο τηλεοπτικό δίκτυο ενδιαφερόταν.

Το συγκεκριμένο πλάνο δούλεψε για κάποια χρόνια, με τα κέρδη να αυξάνονται σταθερά – και το 1982 ο Bernie ίδρυσε τη FOCA TV, μια εσωτερική εταιρεία παραγωγής η οποία θα κάλυπτε το σύνολο του καλενταριού. Επιπρόσθετα, ο Βρετανός σύναψε συμφωνία με τη EBU (Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση) προκειμένου να διασφαλίσει την μετάδοση των αγώνων από σχεδόν όλα τα δημόσια τηλεοπτικά δίκτυα της Γηραιάς Ηπείρου.

Κάπως έτσι, και με τη νεότευκτη συμφωνία Concorde να σιγουρεύει τη συμμετοχή όλων των ομάδων στο σύνολο του πρωταθλήματος, η Formula 1 κυριολεκτικά…εκτοξεύτηκε, με εκατοντάδες εκατομμύρια τηλεθεατών να συντονίζονται στους δέκτες τους προκειμένου να τη παρακολουθήσουν. Η αύξηση της τηλεθέασης έφερε απολύτως φυσιολογικά και την μεγαλύτερη συμμετοχή ολοένα και περισσότερων χορηγών (οι οποίοι πλήρωναν όσο-όσο προκειμένου να προβληθούν στα πέριξ της πίστας) σε μια αλυσιδωτή αντίδραση η οποία κατέληγε σε αυτό που ένοιαζε πρωτίστως τους συμμετέχοντες: την αύξηση των εσόδων.

Η onboard κάμερα πάνω στο μονοθέσιο ήταν μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στη τηλεοπτική μετάδοση – Αδελαΐδα, 1986

Δεν ήταν όλα ρόδινα όμως: η EBU είχε στους κόλπους της όλους τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς της Ευρώπης, γεγονός που ουσιαστικά της έδινε το μονοπώλιο όσον αφορά τη διαχείριση των δικαιωμάτων. Τουτέστιν, κράταγε σε σταθερά – και χαμηλά – επίπεδα τα ποσά που πλήρωναν τα μέλη της για αυτά, ανεξάρτητα από την απήχηση του προϊόντος.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η Formula 1 είχε πλέον φτάσει σε τέτοιο σημείο που απαιτούσε ένα σαφώς μεγαλύτερο ποσό για τα δικαιώματα μετάδοσης, τόσο εξαιτίας της τεράστιας δημοφιλίας της όσο και της (σχεδόν ταυτόχρονης) δημιουργίας πολλών ιδιωτικών καναλιών ανά την ήπειρο, τα οποία δεν είχαν κανένα ενδοιασμό να «επενδύσουν» αμύθητα ποσά προκειμένου να εδραιωθούν στις χώρες τους. Την ίδια περίοδο, ο Ecclestone ξεκίνησε τις επαφές με τον Christian Vogt, έναν 35χρονο σύμβουλο με ειδίκευση στα ΜΜΕ, του οποίου το βιογραφικό συμπεριλάμβανε την πώληση δικαιωμάτων για τις διοργανώσεις της FIFA και της UEFA. Η αποστολή του Ελβετού ήταν ξεκάθαρη: να παρακάμψει το υπάρχον σύστημα και να «απελευθερώσει» την τηλεοπτική αγορά της F1.

Ο ίδιος ο Vogt έθεσε με τουλάχιστον γλαφυρό τρόπο το διακύβευμα: “Ήταν πολύ δύσκολο, αλλά έπρεπε να το κάνουμε…άμα αποτυγχάναμε τότε θα έπρεπε να επιστρέψουμε στην EBU, η οποία θα μας κρατούσε από τα…

Προς αυτό τον σκοπό, ο Vogt ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τη κάθε χώρα ξεχωριστά, με τη EBU προφανώς να μην χαίρεται ιδιαίτερα με αυτή την εξέλιξη, εξού και η δήλωσή της πως «κανένα μέλος μας δεν πρόκειται να αποσχιστεί από το υπάρχον συμβόλαιο, το οποίο θα παραμείνει το μοναδικό διαθέσιμο στην αγορά».

Δυστυχώς για τα κεντρικά στη Γενεύη, μόλις ένας χρειαζόταν να κάνει την αρχή – και αυτός ήταν ο Jonathan Martin, διευθυντής του αθλητικού τμήματος του BBC. Βλέποντας τον εγχώριο ανταγωνισμό από τα ιδιωτικά ITV και Channel 4 να αυξάνεται, ο Martin έκανε το αδιανόητο για πολλούς και επέλεξε να διαπραγματευτεί κατευθείαν με τον Bernie προκειμένου να μην «χάσει» τη δημοφιλή στο Νησί F1.

Ο ασκός του Αιόλου είχε πλέον ανοίξει, και με την υπογραφή του Martin στις αποσκευές του, ο Vogt έβαλε στο στόχαστρο τρεις μεγάλες αγορές: την Ιταλία των tifosi, τη γενέτειρα του μηχανοκίνητου αθλητισμού Γαλλία, και τον κοιμώμενο γίγαντα της Δ. Γερμανίας, χωρίς να ξέρει βέβαια πως σε λίγα χρόνια η τελευταία θα «ξύπναγε» εξαιτίας ενός μελλοντικού επτάκις παγκόσμιου.

Πέτυχε τον στόχο του και στις τρεις χώρες, με τις δύο τελευταίες να μεταδίδουν πλέον όλο το πρωτάθλημα σε ιδιωτικά δίκτυα (TF1 και RTL αντίστοιχα), ενώ στην Ιταλία το δημόσιο κανάλι της RAI κράτησε την πλειοψηφία των αγώνων, αν και τα «εντός έδρας» GP σε Monza και Imola θα μεταδίδονταν από το Canale 5 ιδιοκτησίας Silvio Berlusconi.

Με τη EBU να έχει χάσει όλα τα «βαριά» χαρτιά της, το ενιαίο συμβόλαιο…διαλύθηκε, και όποιο δίκτυο ήθελε να έχει τα δικαιώματα στη χώρα του έπρεπε να πάει κατευθείαν στον Bernie Ecclestone, του οποίου οι απαιτήσεις – προφανώς – δεν είχαν καμία σχέση με αυτές της ένωσης. Αυτό το γεγονός έδωσε τη δυνατότητα στους Ecclestone-Vogt να ορίσουν τους δικούς τους όρους προκειμένου να βελτιωθεί το προϊόν, και μπορούμε να πούμε χωρίς υπερβολή πως τότε πήρε σάρκα και οστά η μετάδοση ενός αγώνα F1 όπως τη ξέρουμε σήμερα.

Τη δεκαετία του 1990 η ζωντανή κάλυψη των κατατακτήριων δοκιμών ήταν πλέον προαπαιτούμενο

Οι μαγνητοσκοπημένες μεταδόσεις και τα highlights-κονσέρβα ανήκαν στο παρελθόν: πλέον, ήταν απαραίτητη (στις περισσότερες χώρες) η ύπαρξη εκπομπών τόσο πριν όσο και μετά τον αγώνα, όπως και η ζωντανή μετάδοση των κατατακτήριων δοκιμών (με εξαίρεση τους αγώνες σε Ασία και Ν. Αμερική).

Μαζί με τα ολοένα και περισσότερα διαφημιστικά διαλείμματα, είχε γίνει φανερό πως ο σκοπός δεν ήταν άλλος από τη κάλυψη όσων περισσότερων χορηγών ήταν δυνατό. Ήταν μια συνθήκη που βόλευε όλους τους εμπλεκομένους: οι χορηγοί πλήρωναν τόσο τις ομάδες όσο και τα κανάλια προκειμένου να προβληθούν σε εκατοντάδες εκατομμύρια τηλεθεατές, ενώ οι ομάδες έβλεπαν τα κέρδη τους να αυξάνονται από όλες τις πλευρές, γεγονός που άλλαζε και τις αμοιβές των οδηγών (σ.σ. το 1981 ο Gilles Villeneuve είχε λαμβάνειν 1.2 εκ. δολάρια – το 1996, ο γιός του Jacques μπήκε στο grid με μισθό 15 εκ. δολαρίων![ii]).

Όσο για τον Bernie; Το 1992, ήταν γνωστό πως βάσει της ισχύουσας συμφωνίας Concorde, το 23% όλου του τζίρου της Formula 1 πήγαινε στη FOM, δηλαδή…στη τσέπη του.

Μετά και από τα παραπάνω, η Formula 1 είχε μπει στο τρίτο στάδιο της εμπορευματοποίησής της: εάν το πρώτο βήμα ήταν η αποδοχή χορηγών εκτός των στενών ορίων του σπορ και το δεύτερο η αύξηση των τηλεθεατών μέσω της ευρύτερης τηλεοπτικής κάλυψης, το τρίτο θα ήταν η πώληση όλων των περιουσιακών στοιχείων – από τις χορηγίες στα πέριξ της πίστας μέχρι τις διαφημίσεις στα μέσα των αγώνων – σε αυτόν που έδινε τα περισσότερα.

Post-mortem: η αποτυχία της ψηφιακής κάλυψης


Με λίγα λόγια, το F1 Digital+ ήταν η μεγαλύτερη αποτυχία του Ecclestone

Dieter Rencken, δημοσιογράφος

Onboard κάμερες για κάθε οδηγό, λεπτομέρειες για χρόνους, ελαστικά και στρατηγικές, παρακολούθηση από διαφορετικές γωνίες λήψης – όλα τα παραπάνω είναι σίγουρα οικεία σε όσους έχουν εγγραφεί στη πλατφόρμα του F1 TV προκειμένου να παρακολουθούν τους αγώνες. Παρά την…περίοδο προσαρμογής μετά το λανσάρισμα της πλατφόρμας το 2018, πλέον εκατομμύρια θεατές έχουν αποχωριστεί τα τηλεοπτικά κανάλια και θεωρούν το F1 TV ως το καλύτερο μέσο θέασης για το αγαπημένο τους σπορ.

Οι περισσότεροι βέβαια δεν γνωρίζουν πως όλα τα παραπάνω υπήρχαν ως επιλογή από το 1996…

…επειδή παρά τα 150.000.000$ που επενδύθηκαν για τη δημιουργία και προώθησή του, κανένας δεν συντονιζόταν στο F1 Digital+.


Τον Μάρτιο του 1996, ο Bernie Ecclestone ανακοίνωσε με μεγάλη χαρά πως αρχής γενομένης από το Γερμανικό GP εκείνης της σεζόν, οι τηλεθεατές σε Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία και Γαλλία θα μπορούσαν να παρακολουθούν τους αγώνες από τη νέα ψηφιακή υπηρεσία της F1 ονόματι F1 Digital+ έναντι 14$ ανά αγώνα (μαζί με τα έξοδα εγκατάστασης της κεραίας και μια ξεχωριστή μηνιαία συνδρομή).

Στη θεωρία, όσοι επέλεγαν αυτό τον τρόπο τηλεθέασης είχαν πολλές περισσότερες επιλογές από τους «απλούς» τηλεθεατές, καθώς μπορούσαν να επιλέξουν από 6 διαφορετικά κανάλια τα οποία έδειχναν το live timing, onboard κάμερες, τις μάχες τόσο στη κορυφή όσο και στη ουρά του grid όπως και το pitlane.

Το κυρίως πιάτο ήταν το επονομαζόμενο «Supersignal», μια παραγωγή της ίδιας της FOM (σ.σ. εκείνη την εποχή, την παραγωγή σε κάθε GP έκανε ο εγχώριος τηλεοπτικός σταθμός) η οποία συνδύαζε όλα τα παραπάνω κανάλια μαζί με πρωτοποριακές για την εποχή δυνατότητες, όπως τα αφιλτράριστα team radios, εμφάνιση των συνομιλιών μεταξύ FIA και ομάδων και ζωντανές αναλύσεις/συνεντεύξεις διαμέσου των αγώνων.

Ήταν ένα μεγάλο στοίχημα του Bernie, ο οποίος θεωρούσε πως η χρέωση ανά αγώνα (το γνωστό pay-per-view) ήταν το μέλλον του σπορ και ένας τρόπος να βάλει ακόμα περισσότερα λεφτά στα ταμεία της F1 – και κατ’ επέκταση στη τσέπη του. Δυστυχώς για εκείνον όμως, τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας ήταν…δύσκολα, με τα νούμερα των συνδρομητών να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.

Αυτό ώθησε τον Βρετανό να προσπαθήσει ακόμη περισσότερο για να προσελκύσει έστω μια μικρή μερίδα των 500.000.000 τηλεθεατών του σπορ στο F1 Digital+, χρησιμοποιώντας και κάποιες πιο…υποσυνείδητες τακτικές όπως η αφαίρεση ορισμένων πτυχών της κανονικής μετάδοσης οι οποίες θα βρισκόντουσαν μόνο στο ψηφιακό κανάλι.

Το μενού της ψηφιακής πλατφόρμας έδινε πάρα πολλές δυνατότητες στους τηλεθεατές

Όλα ήταν μάταια: ακόμα και μετά την καθυστερημένη είσοδο της Μ. Βρετανίας στη πλατφόρμα, τα νούμερα παρέμεναν εξωφρενικά χαμηλά – αξίζει να σημειώσουμε πως σε ορισμένους αγώνες, υπήρχαν μόλις 9000 «ψηφιακοί» τηλεθεατές στο Νησί σε σύνολο 3 εκατ. – και στα τέλη του 2002, έχοντας μάλλον βαρεθεί να μεταφέρει εξοπλισμό αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων από πίστα σε πίστα για…μια χούφτα τηλεθεατές, ο Bernie Ecclestone ανακοίνωσε την κατάργηση του F1 Digital+.

Το παραπάνω ήταν το καλύτερο νέο για τους «κανονικούς» τηλεθεατές, οι οποίοι είδαν ένα μεγάλο μέρος της μέχρι πρότινος περιορισμένης κάλυψης να μεταφέρεται αυτούσιο στο ελεύθερο «world feed», όπως τα στροφόμετρα, η εκτεταμένη κάλυψη των team radios και οι συνεντεύξεις στα pitwall.

Αυτή είναι και η μεγαλύτερη «κληρονομιά» του συγκεκριμένου εγχειρήματος – βλέποντας πως το επίπεδο της τηλεοπτικής κάλυψης διέφερε ανά χώρα, ο Ecclestone αποφάσισε να μεταφέρει σταδιακά στα δικά του χέρια το συγκεκριμένο εγχείρημα. Πλέον, όλοι οι αγώνες (μοναδική εξαίρεση το Μονακό) μεταφέρονται στους τηλεοπτικούς και όχι μόνο δέκτες μέσω της εσωτερικής παραγωγής, με το επίπεδο της κάλυψης να είναι – αντικειμενικά – πολύ υψηλό.

Αντί επιλόγου: στον…επικήδειο του F1 Digital+, o Bernie αναρωτήθηκε δημόσια «γιατί κανείς δεν επέλεξε την πλατφόρμα, αφού η κάλυψη είναι μίλια καλύτερη;», κάνοντας ταυτόχρονα και την πρόβλεψη πως «σε λίγα χρόνια, οι περισσότεροι θα βλέπουν τα GP από συνδρομητικές πλατφόρμες». Με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών, έπεσε μέσα – πλέον στις περισσότερες χώρες ανά την υφήλιο η F1 μεταδίδεται κυρίως από συνδρομητικά κανάλια, τα οποία είτε δεν επιτρέπουν την παράλληλη ζωντανή κάλυψη από ελεύθερο μέσο (όπως στη Μ.Βρετανία) είτε την περιορίζουν αισθητά (όπως δυστυχώς στη χώρα μας).

Γιατί πολλά μπορεί να πει κανείς για τον Bernie, αλλά όχι πως πολλές φορές δεν έβλεπε μπροστά…

[i]  Μπορείτε να βρείτε ένα εκτεταμένο ιστορικό των μεταδόσεων της περιόδου 1950-1980 εδώ: https://onedrive.live.com/view.aspx?cid=8D94CC199E340254&resid=8D94CC199E340254!149

[ii] https://thesportsrush.com/f1-news-35-million-net-worth-jacques-villeneuve-accused-of-dodging-taxes-worth-millions/

Πηγές:

Τα βιβλία Bernie Ecclestone – King of Sport του Terry Lovell, No Angel – The secret life of Bernie Ecclestone του Tom Bower και Formula One and Beyond του Max Mosley

H εργασία A History of Organizational Change – The case of Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) του Hans Erik Næss

https://www.racefans.net/2018/03/07/will-f1-tv-pro-succeed-where-f1-digital-failed/

https://wokolmotoryzacji.pl/f1-digital-kilka-slow-o-poprzedniku-f1-tv-pro-z-przelomu-wiekow/ (στα πολωνικά)

https://web.archive.org/web/20090211151629/http://grandprix.com/ft/ft00337.html

https://www.autosport.com/f1/news/ecclestone-admits-pay-tv-is-a-failure-5061444/5061444/

https://www.grandprix.com/features/joe-saward/financial-the-future-of-formula-1-television.html

Total
0
Shares
Related Posts