Η ιστορία πίσω από την ανέλιξη των Bernie Ecclestone και Max Mosley από ανυπότακτους ιδιοκτήτες ομάδων σε κυρίαρχους της Formula 1…
Μέρος 1ο – Μέρος 2ο
Στο δεύτερο μέρος της σειράς, βλέπουμε τις πρώτες «μάχες» μεταξύ FISA και FOCA, με το ποτήρι να ξεχειλίζει στη Jarama της Ισπανίας…
Βρισκόμαστε στα τέλη Φεβρουαρίου του 1980, και η FISA είναι έτοιμη να ανακοινώσει τις αλλαγές στους κανονισμούς για τις επόμενες σεζόν. Περί αυτού, υπήρχαν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις: αν και το σύνολο των ομάδων συμφωνούσε πως τα μονοθέσια πλέον είχαν γίνει επικίνδυνα γρήγορα και έπρεπε να μειωθεί η απόδοσή τους, οι δύο παρατάξεις στις οποίες χωριζόταν το σπορ διαφωνούσαν με το πως ακριβώς έπρεπε να γίνει αυτό.
Η FOCA των ιδιωτικών ομάδων ζητούσε τον περιορισμό της ιπποδύναμης των κινητήρων, ενώ οι κατασκευαστές συμφωνούσαν με την μείωση όλων των αεροδυναμικών βοηθημάτων και κυρίως των side skirts (αμετάφραστο, περισσότερα μπορείτε να μάθετε εδώ). Προφανώς, η μια πλευρά ήθελε να «χτυπήσει» εκεί που πλεονεκτούσε η άλλη – στους turbo κινητήρες οι μεν, στα καινοτόμα σασί οι δε.
Λαμβάνοντας τους παραπάνω διαχωρισμούς υπόψη μας, η τελική απόφαση της FISA ήταν μάλλον αναμενόμενη, καθώς αύξανε το βάρος και ουσιαστικά έδινε τέλος στο φαινόμενο του ground effect, μαζί με άλλες, πιο άμεσες αλλαγές όπως οι υποχρεωτικές συναντήσεις οδηγών πριν τους αγώνες – κοινώς, ευνοούσε σαφώς τους κατασκευαστές.
Δημόσια, η στάση της FOCA δεν είχε στο επίκεντρό της το κατά πόσο οι συγκεκριμένες αλλαγές ήταν άδικες για τις ομάδες της, αλλά ότι ο Jean-Marie Balestre δεν είχε δικαίωμα να τις εφαρμόσει πριν το 1982, εξαιτίας ενός κανονισμού που έδινε minimum μια περίοδο 2 χρόνων μεταξύ της ανακοίνωσης και της εφαρμογής οποιασδήποτε αλλαγής. Παρόλα αυτά, ο Γάλλος είχε βρει τη λύση, χαρακτηρίζοντάς τες ως «σχετικές με την ασφάλεια» και συνεπώς εκτός του παραπάνω κανονισμού.
Δεν σταμάτησε εκεί: στην ερχόμενη Γενική Συνέλευση της FIA στο Rio de Janeiro, ο Balestre χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του προκειμένου να επιτεθεί στον Ecclestone και κατ’ επέκταση στη FOCA, με την πρώτη του κιόλας πρόταση να είναι πως «αυτές τις μέρες, το πρωτάθλημα της Formula 1 κινδυνεύει να καταληφθεί από συγκεκριμένες ιδιωτικές οργανώσεις» οι οποίες «δεν έχουν κανένα δικαίωμα πάνω στο σπορ».
Η άλλη μεριά αρχικά δεν απάντησε δημόσια, τουλάχιστον μέχρι τις παραμονές του επόμενου αγώνα στο Zolder, όταν…κανένας οδηγός ομάδας της FOCA δεν πήγε στην συνάντηση των οδηγών, σε μια προφανώς προσχεδιασμένη κίνηση. Το σκηνικό επαναλήφθηκε και στο Μονακό δυο εβδομάδες αργότερα, αν και οι οδηγοί είδαν έκπληκτοι τους Balestre-Ecclestone να είναι ενωμένοι (!) προκειμένου να απορρίψουν το αίτημά τους για grid 27 μονοθεσίων αντί για 20 που ήταν καθιερωμένο στο Πριγκιπάτο.
Παρόλα αυτά, η όποια ανακωχή δεν κράτησε πολύ: το νομικό τμήμα της FOCA, με προεξάρχοντα τον Max Mosley, είδε πως τα «βιβλιαράκια» των κανονισμών σε κάθε πίστα είχαν…ξεχάσει να αναφέρουν το briefing (σ.σ. με τους περισσότερους διοργανωτές στο πλευρό της FOCA, αυτό μπορεί να έγινε και επίτηδες), γεγονός που επέτρεπε την αποχή όσων ήθελαν από αυτά. Όχι πως αυτό ενδιέφερε ιδιαίτερα τον Balestre, ο οποίος θεώρησε την αποχή των οδηγών ως προσωπική επίθεση εναντίον του και αντέδρασε ανάλογα: άμα οι οδηγοί των garagistas δεν πλήρωναν τα 7.000 δολάρια που τους είχαν επιβληθεί ως πρόστιμο μέχρι την αρχή του επόμενου τριημέρου στη Jarama της Ισπανίας, τότε ο Γάλλος πολύ απλά θα τους ακύρωνε τις άδειες.
Όντας φανερό πλέον πως καμία πλευρά δεν επρόκειτο να κάνει πίσω, ο πρόεδρος της FISA ξεκίνησε να…κρεμάει τα δελτία των εμπλεκομένων, με πρώτους τους συμπατριώτες του (Pironi, Prost, Jarier, Laffite) καθώς αυτοί υπάγονταν στην Γαλλική ομοσπονδία που έλεγχε ο ίδιος. Ο μοναδικός που προσπάθησε να εκτονώσει την κατάσταση ήταν ο πρόεδρος της GDPA (ένωσης οδηγών) Jody Scheckter, ο οποίος όμως αντιμετώπισε την χλεύη των συναθλητών του, οι οποίοι τον κατηγόρησαν πως μιλούσε ως οδηγός της Ferrari (και άρα σύμμαχος του Balestre) και όχι ως πρόεδρος της ένωσης.
Στην αντίπερα όχθη, ο Bernie δήλωσε δημοσίως ότι κανένα πρόστιμο δεν είχε επικυρωθεί στη συνέλευση της FIA στο Rio και συνεπώς οι πράξεις του αντιπάλου του δεν είχαν ισχύ, ο Balestre του απαντούσε μιμούμενος τον συμπατριώτη του Λουδοβίκο ΙΔ’ όταν αυτός έλεγε το περίφημο «το κράτος είμαι εγώ» και σε αυτή την υπέροχη ατμόσφαιρα, όλες οι ομάδες πήγαν κανονικά στο επερχόμενο Ισπανικό GP χωρίς να έχουν ιδέα τι ακριβώς θα συναντήσουν εκεί…
Σε γενικές γραμμές ο Ecclestone ήθελε να επαναλάβει την τακτική που ακολούθησε με τον Ugeux μερικά χρόνια πίσω, όταν περίμενε μέχρι τα μέσα της σεζόν προκειμένου να πιέσει, ποντάροντας στο γεγονός πως η ομοσπονδία ήταν αυτή που θα είχε περισσότερα να χάσει στο ενδεχόμενο ακύρωσης ενός ή περισσότερων αγώνων. Στο παρόν όμως υπήρχε μια ειδοποιός διαφορά: όχι μόνο ο Balestre δεν ήταν Ugeux, αλλά ήταν επίσης αποφασισμένος να τραβήξει μέχρι τέλους την υπόθεση ανεξάρτητα από το όποιο κόστος.
Για του λόγου το αληθές, η άρνηση του Γάλλου να πληρωθούν τα πρόστιμα από τη διοργανώτρια αρχή του Ισπανικού GP ονόματι RACE έθεσε άμεσα σε κίνδυνο την διεξαγωγή του – και θέλοντας να αποφύγει τη ντροπή, ο πρόεδρός της ζήτησε βοήθεια από τον ξάδερφό του και…βασιλιά της Ισπανίας Carlos!
Αυτός πήγε κατευθείαν στον πρόεδρο της FIA Meternich ζητώντας εγγυήσεις για τη διεξαγωγή του GP, και όταν ο Αυστριακός δεν μπορούσε να τις δώσει, η RACE έκανε…πραξικόπημα, μεταφέροντας μονομερώς όλες τις εξουσίες της εθνικής αυτοκινητιστικής ομοσπονδίας (η οποία υπαγόταν στη FIA) σε εκείνη. Ήταν μια κίνηση ματ – αν και ηθικά αμφισβητήσιμη – και η ισπανική ομοσπονδία ήταν φυσικό να αντιδράσει σε έντονους τόνους, απειλώντας την RACE ότι ο αγώνας θα διεξαγόταν χωρίς την έγκριση της FISA και κατά συνέπεια ως μη-πρωταθληματικός – τουτέστιν, δεν θα ήταν μέρος της σεζόν.
Βέβαια, το πρόβλημα (ή η λύση, ανάλογα από ποια πλευρά το βλέπει κανείς) ήταν ότι η FOCA ήθελε…ακριβώς αυτό, αφού ένας αγώνας χωρίς την έγκριση της ομοσπονδίας δεν θα χρειαζόταν και τις άδειες τις οποίες έκδιδε αυτή – και εν προκειμένω δεν ήθελε να παραδώσει. Προσθέστε και το γεγονός πως η RACE τόσα χρόνια διαπραγματευόταν άμεσα με τον Ecclestone κατά συνέπεια ανεβαίνοντας στο άρμα του, και καταλαβαίνετε που πηγαίνει το πράγμα…
…κάτι που σίγουρα κατάλαβαν οι ομάδες της FISA, όταν η πρώτη περίοδος των ελεύθερων δοκιμών στις οποίες μόνο αυτές έπαιρναν μέρος διακόπηκε, και μέλη της Guardia Civil (ισπανικό σώμα μεταξύ αστυνομίας και στρατού) με παρατεταμένα τα όπλα τους (!) απαίτησαν από αυτές να εκκενώσουν τα γκαράζ και να φύγουν από την πίστα.
Ακολούθησε μια σύντομη συνέντευξη τύπου, στην οποία οι Ferrari και Renault ανακοίνωσαν την αποχώρηση τους από το «αντάρτικο» event, με την Alfa Romeo να ακολουθεί πάραυτα – και με τη μοναδική ομάδα που «πήδηξε τον φράχτη» να είναι η μικρή Osella, η οποία αν και ταγμένη με την FISA έτρεξε κανονικά τις επόμενες μέρες με το όνομα…του χορηγού της, προσπαθώντας να αποφύγει τυχόν ποινές από την ομοσπονδία.
Τελικά ο αγώνας έγινε την προγραμματισμένη ώρα με 22 μονοθέσια, όλα στο μπλοκ της FOCA – και μόλις 6 από αυτά τερμάτισαν, με την Williams του Alan Jones να βλέπει πρώτη την καρό σημαία.
Την αμέσως επόμενη μέρα σε μια έκτακτη συνέλευση της FISA στο Λαγονήσι (σ.σ. γνωστό στους κόλπους της ομοσπονδίας καθώς εκεί βρισκόταν η βάση της κατά τη διάρκεια του Ράλι Ακρόπολις), ο Balestre επισημοποίησε αυτό που ήξεραν και οι πέτρες: πως το Ισπανικό GP δεν ήταν μέρος του πρωταθλήματος. Ταυτόχρονα οι εκπρόσωποι της FOCA αποβλήθηκαν από όσες επιτροπές της FIA συμμετείχαν, ενώ ζητήθηκε επίσης από τον παρόντα Marco Piccinini να αποσύρει τη Ferrari από τους κόλπους της FOCA (αν και η συμμετοχή της ήταν περισσότερο για τους τύπους) με τον εξ’ απορρήτων του Enzo να αρνείται – αυτό που δεν ήξερε ο Balestre ήταν πως ο Ιταλός είχε ρητή εντολή από τον Γέρο να «μην κόψει καμία γέφυρα με τον Ecclestone», καθώς μπορεί αυτός ιδεολογικά και πρακτικά να συντασσόταν με τη FISA, αλλά γνώριζε πολύ καλά πως ο Bernie ήταν αυτός που τους μεγάλωνε τα έσοδα.
Αυτό που δεν γνώριζε κανείς τους πάντως ήταν η παρουσία των Ecclestone-Mosley…μερικά χιλιόμετρα μακριά στο ξενοδοχείο που διέμεναν οι εκπρόσωποι της FISA, παρά το γεγονός πως μερικές ώρες πριν ο ίδιος ο Balestre τους είχε αποβάλλει από τη συνέλευση. Ξέροντας πως θα υπήρχε συνεχής επικοινωνία μεταξύ της συνέλευσης και των γραφείων της FIA στο Παρίσι, οι δύο φίλοι έπεισαν τη χειρίστρια στο telex του ξενοδοχείου να τους μεταφέρει όλα τα μηνύματα που ανταλλάσσονταν (!) έναντι αμοιβής, σε μια κίνηση που δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από κατασκοπικές ταινίες.
Ακόμα και έτσι, ήταν φανερό πλέον πως με τον αποκλεισμό τους να έχει ολοκληρωθεί, δεν υπήρχε τίποτε άλλο που μπορούσαν να κάνουν εντός FISA. Η λύση ήρθε από εξωτερικούς παράγοντες, και για να είμαστε ακριβείς από αυτούς που έβλεπαν τα έσοδά τους να κινδυνεύουν: τους χορηγούς.
Συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη πως μερικές μέρες μετά, οι περισσότεροι που εμπλέκονταν σε αυτή την ιστορία συναντήθηκαν στη Λοζάνη ως προσκεκλημένοι του Aleardo Buzzi, υψηλόβαθμου στελέχους της Philip Morris International – και ο σκοπός της συνάντησης δεν ήταν άλλος από τη συμφιλίωση των δύο πλευρών, παρά το γεγονός πως ο Balestre δεν θεώρησε σκόπιμο να παρευρεθεί.
Έστω και χωρίς την παρουσία του, τα εναπομείναντα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της FISA συμφώνησαν σε ένα προσχέδιο, το οποίο έκανε σαφή διαχωρισμό μεταξύ του αθλητικού μέρους της F1 (το οποίο θα έλεγχε η FISA) και του εμπορικού (που θα έλεγχε η FOCA). Με τις συνομιλίες να τελειώνουν αργά το βράδυ, ο Max Mosley προσπάθησε (κυριολεκτικά) να…πιάσει στον ύπνο τον Balestre, στέλνοντας μέσα στη νύχτα το περιεχόμενο της συμφωνίας σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πλην του Γάλλου!
Δεν τα κατάφερε τελικά – ο Piccinini πρόλαβε και τον ενημέρωσε – αλλά οι πιέσεις όλων για την εξεύρεση λύσης, σε συνδυασμό με την απειλή του Bernie για μποϊκοτάζ στον «εντός έδρας» αγώνα του Balestre στο Paul Ricard, ώθησαν τον πρόεδρο της FISA να κάτσει για πρώτη φορά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Παρά την φαινομενικά καλή του θέληση, ο Balestre είχε συναντήσει άτομα του στενού του κύκλου λίγες μέρες πριν το Paul Ricard, θέλοντας να τους αποκαλύψει το τελικό του σχέδιο: τη δημιουργία ενός ολοκαίνουριου FIA Formula One World Championship – το οποίο θα είχε ως μοναδικό «διαιτητή» την ομοσπονδία – έχοντας ήδη πάρει διαβεβαιώσεις από κάθε εθνική ομοσπονδία που εκπροσωπείτο στο καλεντάρι (πλην Βραζιλίας και Μ. Βρετανίας), μαζί με μια «μεταγραφή» από τη FOCA στο πρόσωπο του ομοεθνή Guy Ligier και της ομώνυμης ομάδας του.
Έχοντας το παραπάνω στο πίσω μέρος του μυαλού του, είναι φανερό πως ο Γάλλος δεν ήθελε να βγει «λευκός καπνός» από την επικείμενη συνάντηση – και για αυτό την…τορπίλισε, παρά το γεγονός πως αρχικά έδωσε τα χέρια με τη FOCA για την μείωση του μεγέθους των ελαστικών.
Στην πραγματικότητα, όπως κατάλαβαν όλοι οι εμπλεκoμένοι, η όποια συμφωνία ήταν μόνο στα χαρτιά, καθώς μερικές εβδομάδες μετά, η Michelin δήλωσε πως δεν είχε ενημερωθεί ποτέ από τον πρόεδρο της FISA (!) και προφανώς δεν συμφωνούσε με μια τόσο μεγάλη αλλαγή – και κάπως έτσι, οι διαπραγματεύσεις βρέθηκαν πάλι στο μηδέν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Goodyear ανακοίνωσε την αποχώρηση της από το σπορ, καθώς είχε ήδη συμφωνήσει με όσα είχαν ειπωθεί στο Paul Ricard.
Βλέποντας και τις δύο προτάσεις τους να σαμποτάρονται από τον Balestre και τους συμμάχους του, οι Mosley και Ecclestone αποφάσισαν να καταφύγουν σε άλλες λύσεις προκειμένου να ξεφύγουν από το τέλμα στο οποίο βρίσκονταν, και αυτή που προκρίθηκε ήταν ακριβώς η ίδια με αυτή των αντιπάλων τους: η δημιουργία ενός δικού τους πρωταθλήματος.
Τι θα μπορούσε να πάει στραβά;
Πηγές:
Τα βιβλία Bernie Ecclestone – King of Sport του Terry Lovell, No Angel – The secret life of Bernie Ecclestone του Tom Bower και Formula One and Beyond του Max Mosley
H εργασία A History of Organizational Change – The case of Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) του Hans Erik Næss
Οι ιστοσελίδες:
http://8w.forix.com/fiasco-introduction-timeline.html
http://8w.forix.com/fiasco-79-80.html
http://atlasf1.autosport.com/2003/jan22/capps.html
https://www.autosport.com/f1/news/fisa-foca-war-5053079/5053079/
https://www.autosport.com/f1/news/1980-fisa-foca-war-over-f1-5053074/5053074/
https://formulemoy1.com/en/2019/06/07/guerre-fisa-foca/
