Η Ferrari στα χρόνια της χολέρας: η ιστορία της Scuderia στο διάστημα μεταξύ του θανάτου του Enzo Ferrari και της πρόσληψης του Michael Schumacher, το οποίο συνήθως…παραβλέπεται.
15 Αυγούστου 1988: με καθυστέρηση μιας μέρας (μετά από επιθυμία του) γνωστοποιείται ο θάνατος του Enzo Ferrari σε ηλικία 90 ετών και 178 ημερών.
Με το παραπάνω γεγονός συνήθως κλείνει το κεφάλαιο των 80’s για την Ferrari στις διάφορες επίσημες και ανεπίσημες ιστορικές αναφορές. Επίσης σύνηθες είναι να γίνεται ένα μεγαλειώδες (σε χρονική διάρκεια) άλμα στο 1996 και την έλευση του Michael Schumacher (με μια μικρή στάση στο 1990 και τον Alain Prost), σβήνοντας λίγο-πολύ την παραπάνω περίοδο από την Ιστορία.
Παρόλα αυτά, αποτελεί μια συναρπαστική περίοδο στην ιστορία της Ferrari – σίγουρα όχι για τα αποτελέσματα (9 νίκες, 0 τίτλοι), αλλά για τις διενέξεις και αποτυχίες που ώθησαν τον Luca di Montezemolo να προσλάβει τον Jean Todt, ξεκινώντας έτσι την πιο επιτυχημένη περίοδο της Scuderia…
1989: Ferrari 640 (Nigel Mansell, Gerhard Berger)
Αναξιοπιστία και προκατάληψη
Σε ένα ωραίο παιχνίδι της μοίρας, η περίοδος 1989-93 ξεκίνησε όπως ακριβώς η επόμενη: ένα τηλεφώνημα του Cesare Romiti (#2 του Gruppo Fiat και επονομαζόμενου ως “σκληρού”) ήταν αρκετό για τον συνονόματο του Cesare Fiorio να αφήσει εν μια νυκτί το επιτυχημένο πρόγραμμα ράλι της Lancia και να μεταπηδήσει εντός οικογενείας στην Ferrari ως άρχων της Scuderia. Για την ακρίβεια, η πρόσληψη του ήταν τόσο επείγουσα που δέχτηκε το τηλεφώνημα εν ώρα διεξαγωγής του Ράλι Πορτογαλίας(!) και έφυγε την επόμενη αμέσως μέρα για τα κεντρικά της FIAT.
Τα παπούτσια που θα έπρεπε να γεμίσει ήταν πολύ μεγάλα: ερχόταν στην θέση του Marco Piccinini, ενός ανθρώπου που κατείχε την θέση του Team Principal της Ferrari για…μια δεκαετία (έχοντας μάλιστα παίξει μεγάλο ρόλο στην συγγραφή του Συμφώνου Concorde), με τις κακές γλώσσες στο Maranello να αναφέρουν πως στα τελευταία χρόνια του Enzo, o Marco ουσιαστικά διοικούσε την ομάδα.
Δεν γνωρίζουμε αν είναι αλήθεια, αλλά μάλλον τις άκουσαν και οι ιθύνοντες της FIAT: για αυτό δεν δίστασαν να διώξουν τον Piccinini μετά τον θάνατο του Γέρου, φέροντας στην θέση του τον Fiorio και τοποθετώντας τον (αυτοαποκαλούμενο ως άσχετο με την F1) Piero Fusaro στην θέση του προέδρου.
Κάπως έτσι θα ξεκινούσε η πρώτη σεζόν στην ιστορία της Ferrari χωρίς την φυσική παρουσία του ιδρυτή της, με την μεγαλύτερη αλλαγή πάντως να έρχεται μέσα στο κόκπιτ, αφού ο παρολίγον πρωταθλητής του 1986 Nigel Mansell άφησε την Williams και την (σε αρχικό στάδιο) ενεργή ανάρτηση της για τα κόκκινα της Ferrari και άλλη μια καινοτομία – το ημιαυτόματο κιβώτιο.
Περισσότερα για το πως η Ferrari σχεδίασε και εξέλιξε αυτό το κιβώτιο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Καινοτομία μεν, αναξιόπιστη δε – 5 γύροι στο Fiorano ήταν το μέγιστο που κατάφερε να κάνει στις δοκιμές, ενώ επίσης κατάφερε (διότι περί κατορθώματος πρόκειται) να…σπάσει με το που βγήκε το μονοθέσιο από το pitlane σε μια εκ των ελεύθερων δοκιμών στον πρώτο αγώνα της χρονιάς στο Rio de Janeiro.
Τα πράγματα είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο που ο Fiorio (όντας από την πρώτη στιγμή υπό πίεση) δήλωσε με κάθε σοβαρότητα στους οδηγούς του πως υπήρχαν σοβαρές σκέψεις να γεμίσουν τα ντεπόζιτα καυσίμου…κατά το ήμισυ, προκειμένου να εκτοξευθούν κυριολεκτικά μπροστά από το υπόλοιπο grid στην αρχή του αγώνα – και όταν νομοτελειακά το σύστημα αλλαγής ταχυτήτων εμφάνιζε προβλήματα, τα μονοθέσια θα εγκατέλειπαν στην πρωτοπορία αλλά “θα έδιναν ένα καλό σόου”!
Ευτυχώς, οι παραπάνω σκέψεις δεν ευδοκίμησαν. Όχι τόσο για το σοβαρό της κατάστασης (και το ασόβαρο της σκέψης), αλλά επειδή κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, όχι μόνο το κιβώτιο άντεξε 61 γύρους, αλλά ο Nigel Mansell είδε πρώτος την καρό σημαία, με τον Gerhard Berger να εγκαταλείπει στην πρώτη κιόλας στροφή.
Οι επόμενοι αγώνες πάντως έδειξαν πως η τύχη ίσως να έπαιξε μεγαλύτερο ρόλο στο Rio από ότι νόμιζαν οι περισσότεροι: χρειάστηκαν όχι ένας, όχι δύο, αλλά πέντε (!) αγώνες μέχρι να ξαναβαθμολογηθεί η 640, ένα γεγονός που εξηγείται από έναν συνδυασμό συγκρούσεων, ατυχίας και αναξιοπιστίας τόσο στο προαναφερθέν κιβώτιο, όσο και στον ολοκαίνουριο ατμοσφαιρικό κινητήρα V12.
Το αποτέλεσμα στην Βραζιλία πάντως αναζωογόνησε τόσο τους μηχανικούς, όσο και το Gruppo Fiat (του οποίου το ΔΣ είχε αναφέρει σε όλους τους τόνους πόσο δεν συμφωνούσε με την ιδέα του ημιαυτόματου κιβωτίου), με την εντός σεζόν εξέλιξη της Ferrari 640 να είναι εντυπωσιακή: νίκες για Mansell σε Ουγγαρία και Berger σε Πορτογαλία και συνολικά 6 ακόμα τερματισμοί, όλοι στο βάθρο.
Ήταν φανερό σε όλους πως το πρώτο μετα-turbo πόνημα της Ferrari είχε σοβαρότατες προοπτικές εξέλιξης, αν και δυστυχώς για εκείνον ο σχεδιαστής της δεν θα ήταν παρών για να τις δει: ο John Barnard ανακοίνωνε στα τέλη της σεζόν πως θα μεταπηδούσε στην Benetton, δίνοντας ως λόγους για την απόφαση του τόσο την δυσκολία της “διπλής ζωής” σε Surrey (όπου βρισκόντουσαν τα γραφεία σχεδίασης της Ferrari) και Maranello, όσο και τα πολιτικά παιχνίδια που είχαν κάνει πλέον την εμφάνιση τους στα κεντρικά της Scuderia.
Χρόνια μετά, θα ανέφερε σε συνέντευξη του πως “άμα ήξερα πως η Ferrari είχε κλείσει τον Prost για το 1990, μπορεί και να έμενα”, αλλά μάλλον καλύτερα για εκείνον που δεν το έκανε, καθώς την επόμενη χρονιά τα πολιτικά παιχνίδια έφτασαν στην ακμή τους…
1990: Ferrari 641 (Alain Prost, Nigel Mansell)
Πολιτική, εκδίκηση και μια κηδεία
Στα χαρτιά, η υπογραφή του τρις παγκόσμιου πρωταθλητή Prost ήταν κίνηση-ματ: ως ο καλύτερος (πλην Senna φυσικά) οδηγός στο grid, ήταν ο τέλειος υποψήφιος για να εκμεταλλευτεί την ταχύτατα ανοδική πορεία της Scuderia.
Το άσχημο της υπόθεσης όμως ήταν ο έτερος πιλότος της – στον μόλις έναν χρόνο θητείας του στα κόκκινα, ο Mansell είχε καταφέρει να μπει στις καρδιές των τιφόζι, οι οποίοι είχαν και έχουν ιδιαίτερη συμπάθεια σε σκληρά εργαζόμενους και γεμάτους κουράγιο πιλότους σαν τον Nige (βλ. το προσπέρασμα του στην φημισμένη Peraltada του Μεξικού απέναντι στον Berger την επόμενη σεζόν), δίνοντας του μάλιστα και προσωνύμιο: Il Leone/To Λιοντάρι.
Η λατρεία των οπαδών βέβαια έχει λίγη σημασία μέσα στις πόρτες του Maranello, με τον Mansell να μαθαίνει στις αρχές του 1990 πως το συμφωνηθέν #1 στην ιεραρχία της ομάδας είχε μεταφερθεί στην άλλη μεριά του γκαράζ, με τον ίδιο να αναμένεται να κάνει ότι έκανε και με τους Rosberg/Piquet μερικά χρόνια νωρίτερα – κοινώς, στην άκρη.
Παρά τις καλές μεταξύ τους σχέσεις, ο Nige δεν το ήθελε αυτό, και δεν έχασε την ευκαιρία να κατηγορήσει τον Prost για “(την συνεχή) προσπάθεια να πάρει όλη η ομάδα το μέρος του […] υπήρχε μια τελείως διαφορετική κατάσταση μεταξύ του Prost και της διοίκησης, η οποία με έκανε να νιώσω πως είχα χάσει κάθε υποστήριξη μέσα στην ομάδα…”.
Όπως είναι φυσικό, ο Γάλλος είχε μια αρκετά διαφορετική οπτική περί του θέματος, χαρακτηρίζοντας τον Βρετανό ομόσταυλο του ως “δύσκολο”, “τελείως παρανοικό”, προσθέτοντας πως δεν δούλευε τόσο σκληρά και πως προτιμούσε να παίζει…γκόλφ (!) παρά να βοηθήσει την κατάσταση.
Πάντα υπάρχουν δύο πλευρές σε μια ιστορία – αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως η κομβική στιγμή αυτής της βραχύβιας συνύπαρξης ήρθε στο Βρετανικό GP του 1991, όταν ο Prost, βλέποντας πως το μονοθέσιο του Mansell συμπεριφερόταν σαφώς καλύτερα στις γρήγορες καμπές του Silverstone, ζήτησε και κατάφερε να το πάρει…ολόκληρο, αφήνοντας τον Βρετανό με το “αντίπαλο” σασί. Η νίκη του Prost σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη του Mansell αποκαρδίωσε τόσο πολύ τον δεύτερο, που μόλις μερικά λεπτά μετά το τέλος του αγώνα ανακοίνωσε ενώπιον των εμβρόνητων συμπατριωτών του πως θα αποσυρόταν από την Formula 1 στο τέλος του 1991.
Αυτό που κανείς δεν ήξερε τότε ήταν πως το μεταγραφικό ντόμινο μεταξύ Alesi-Williams-Ferrari θα επηρέαζε τους πάντες: ο Sir Frank έβλεπε τον Γάλλο με Σικελιανές ρίζες να γλυκοκοιτάζει την Ferrari, η Ferrari (και δη ο Fiorio) ήθελε πάση θυσία να ξεφορτωθεί το συμβόλαιο, το βάρος και το…μουστάκι του Nigel, ο οποίος έβλεπε από το πουθενά να του ανοίγεται μια θέση-φιλέτο σε μια ομάδα στην οποία είχε περάσει τα καλύτερα του χρόνια (και δεν υπήρχε πλέον Nelson για να τα χαλάσει).
(Όπως φάνηκε, ήταν η καλύτερη απόφαση στην καριέρα του, με τον Leone να χάνει στις λεπτομέρειες το πρωτάθλημα του 1991 και να παίρνει δια περιπάτου το 1992.)
Μέχρι να γίνουν όλα αυτά όμως, έπρεπε να γραφτεί άλλο ένα επεισόδιο στην ενδοοικογενειακή κόντρα του Maranello: 3 αγώνες πριν το τέλος, το τσίρκο της Formula 1 έκανε στάση στο Estoril της Πορτογαλίας και ο Alain Prost είχε πολύ καλές πιθανότητες για τον τίτλο, όντας 6 μόλις βαθμούς πίσω από τον Ayrton Senna.
Το λογικό, ειδικά σκεπτόμενοι την σειρά εκκίνησης (Mansell 1ος, Prost 2ος, Senna 3ος) θα ήταν ο Βρετανός να δώσει την θέση του στον Γάλλο και να προσπαθήσει έπειτα να κρατήσει την McLaren πίσω του, γεγονός που θα έδινε στον Senna διαφορά μόλις ενός πόντου μπαίνοντας στους τελευταίους τρεις αγώνες της σεζόν.
Όπως και να ‘χει, το λογικό δεν έγινε: ο Mansell όχι μόνο έκανε κακή εκκίνηση, αλλά έκλεισε απευθείας τον teammate του σπρώχνοντας τον προς το…pitwall (θυμίζοντας σε όλους την κίνηση του Senna 2 χρόνια νωρίτερα στην ίδια πίστα), οι McLaren των Senna και Berger βρίσκοντας άδειο δρόμο μπροστά τους έκαναν το 1-2 μετά την πρώτη στροφή – αν και τελικά νίκησε μια Ferrari, αλλά όχι αυτή που θα ήθελαν στο Maranello: o Mansell πήρε την μοναδική νίκη της σεζόν και τελευταία με το Cavallino Rampante, αφήνοντας τον Prost 3ο και τον Senna να τους χωρίζει.
Με τον Βραζιλιάνο να χρειάζεται μόλις μία νίκη ή/και μια εγκατάλειψη του Prost στους τρεις τελευταίους αγώνες, το πρωτάθλημα φαινόταν χαμένο – και μπορεί να χάθηκε και με την βούλα στην κίνηση καμικάζι του Senna 2 αγώνες μετά στην Suzuka, αλλά από πριν έπρεπε να βρεθεί ένοχος…
…με τον “εκτελεστή” να ακούει στο όνομα Pino Allievi. Επί χρόνια αρχισυντάκτης του τμήματος μηχανοκίνητου αθλητισμού της Gazzetta dello Sport (μοναδικής αθλητικής εφημερίδας της γείτονος χώρας) και συγγραφέας ενός βιβλίου μαζί με τον…Enzo Ferrari, ο Allievi αποτελούσε τον δημοσιογράφο που σε μια χώρα όπως η Ιταλία, μπορούσε κυριολεκτικά να ανεβοκατεβάσει κυβερνήσεις εντός Maranello – και αυτό ακριβώς έκανε.
Το άρθρο του μετά τα περιστατικά του Estoril ξεκινούσε με φιλοφρονήσεις και προς τους δύο οδηγούς (“Ο Mansell ήξερε πως ο Prost είναι ένας πολύ δυνατός οδηγός και ο Prost ήξερε πως ο Mansell ήταν απίστευτα γρήγορος”) συνέχιζε με συγκρίσεις στον τρόπο δουλειάς τους (“Ο Prost ήταν αναλυτικός, ο Mansell ευθύς”) και μετά τελείωνε με αναφορές στο τρίτο πρόσωπο της σχέσης (“O Prost περίμενε τον Fiorio να αποφασίσει πως αυτός ήταν ο πρώτος οδηγός και να πιέσουν μαζί για το πρωτάθλημα – αλλά δεν έγινε ποτέ”).
Η τελευταία πρόταση του άρθρου ήταν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του Cesare: “Όταν ο Fiorio κοιτάξει πίσω στα πεπραγμένα της ζωής του, θα πρέπει να παραδεχτεί πως άμα μανατζάριζε αλλιώς την ομάδα, η Ferrari θα είχε κερδίσει το πρωτάθλημα.”
Αυτό ήταν: το φιλοθεάμων κοινό βρήκε το μαύρο πρόβατο της υπόθεσης, ο Prost διέφυγε κάθε ευθύνης (μέχρι να την πάρει αυτούσια ένα χρόνο μετά), και πλέον ο Fiorio μετρούσε μέρες στο πόστο του.
Αξίζει να αναφέρουμε βέβαια πως την ίδια στιγμή, διάφορα παρασκηνιακά ζητήματα ταλάνιζαν την Scuderia: πριν την κρούση στον Alesi, ο Fiorio δεν είχε συζητήσεις με άλλον πέραν από…τον Ayrton Senna, ο οποίος σκεφτόταν πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο αποχώρησης από την McLaren. Είναι άγνωστο αν οι συζητήσεις κατέληξαν κάπου (και σε κάθε περίπτωση, ο Ayrton παρέμεινε κάτοικος Woking), αλλά ο πρόεδρος της Ferrari, θέλοντας να πλήξει τον team principal της, μίλησε κατευθείαν…στον Alain Prost, αναφέροντας του πως ο έτερος Cesare ήθελε να φέρει πάλι τον Senna δίπλα του.
Με την κόντρα τους να βρίσκεται ακόμα σε τεράστιο επίπεδο τοξικότητας, εξυπακούεται πως το παραπάνω ήταν το απολύτως τελευταίο πράγμα που ήθελε να ακούσει ο Γάλλος, του οποίου οι σχέσεις με τον Fiorio πάγωσαν αμέσως.
Ο ίδιος ο Fiorio πάντως έχει αναφερθεί στον λόγο της απόλυσης του ως “[…] την πεποίθηση του Piero Fusaro πως όλα τα προβλήματα της Gestione Sportiva είχαν λυθεί, άρα δεν υπήρχε λόγος να με κρατήσουν πια”.
Όπως θα έβλεπε όλος ο κόσμος όμως, τα προβλήματα για την Scuderia τώρα άρχιζαν…
Διαβάστε όλα τα νέα της Formula 1 εδώ, ενώ πλέον μπορείτε να μας βρείτε στο Instagram, YouTube, Tik Tok, Discord και Twitter.
