Crash N’ Burn – η ιστορία του Crashgate
14 χρόνια πίσω, το τσίρκο της F1 ετοιμαζόταν να πάει για πρώτη φορά στην Σιγκαπούρη, και δη σε νυχτερινό αγώνα. Ήταν μια κίνηση τόσο ουσίας (ο αγώνας γινόταν νύχτα για να παραμείνει η κλασική ώρα εκκίνησης το μεσημέρι στην Ευρωπαϊκή ήπειρο) όσο και…γκλαμουριάς, αφού το μικρότερο κράτος της Νοτιοανατολικής Ασίας είχε πολλά κοινά με το Μονακό – όπως και η πίστα.
Το σιρκουί πραγματικά έφερνε όσο κανένα άλλο στον διαβόητο αγώνα του Πριγκιπάτου, όντας μέσα στην πόλη και με πολύ λίγα σημεία για προσπέρασμα. Η δυσκολία του επίσης είχε σχέση και με τις…23 στροφές που περιείχε, με αρκετούς οδηγούς να βγαίνουν εκτός πίστας – και τελευταίο εκ αυτών τον Nelson Piquet στη τελευταία στροφή του γύρου σχηματισμού.
Ήταν μια στιγμή ενδεικτική της κακής χρονιάς που είχε η πρωταθλήτρια του 2005-06: η κακήν κακώς επιστροφή του Fernando Alonso μετά από το (τουλάχιστον) ταραχώδες πέρασμα του από την McLaren δημιούργησε προσδοκίες οι οποίες δεν επαληθεύτηκαν – πριν τον αγώνα, η Renault ήταν ισόβαθμη με την Toyota στην 5η θέση στο Κατασκευαστών, ενώ ο δεύτερος την προηγούμενη χρονιά Alonso ήταν 50 ολόκληρους πόντους πίσω από τον πρωτοπόρο Lewis Hamilton στην 7η θέση – και επιπρόσθετα, υπήρχαν ρεπορτάζ τα οποία ανέφεραν πως ο πρόεδρος της Renault Carlos Ghosn σκεφτόταν πολύ σοβαρά να «τραβήξει την πρίζα» , αφού η ομάδα του απείχε σχεδόν δυο χρόνια από την τελευταία της νίκη.
Παρόλα αυτά, το μονοθέσιο της γαλλικής ομάδας φαινόταν να έχει βρει τα πατήματά του σε αυτή την πίστα, με τον Fernando Alonso να είναι πρωτοπόρος στα τελευταία 2 FP, αλλά ένα πρόβλημα στον κινητήρα τον ανάγκασε να κατεταγεί μόλις 15ος στις κατατακτήριες – και για αυτό ίσως, μπήκε στα πιτ μόλις στον 12ο γύρο έχοντας ξεκινήσει τον αγώνα με πολύ χαμηλό φορτίο καυσίμου. Φαινομενικά, αυτή ήταν μια πολύ κακή επιλογή, αφού η προσπέραση ήταν και είναι είδος προς εξαφάνιση στους στενότατους δρόμους του λιμανιού της Σιγκαπούρης.
Φαινομενικά.
Μόλις δυο γύρους μετά, η έτερη Renault έπεσε με κρότο στον τοίχο της στροφής 17 βγάζοντας νομοτελειακά το αυτοκίνητο ασφαλείας, και σε μια άλλη σεζόν αυτά θα ήταν κακά νέα για όσους έκαναν πρόσφατα pitstop, αφού τα υπόλοιπα μονοθέσια θα κέρδιζαν χρόνο μπαίνοντας στα pit υπό καθεστώς SC.
Δυστυχώς για τους άλλους και ευτυχώς για τον Alonso, το 2008 είχαμε αλλαγή στον συγκεκριμένο κανονισμό, αφού πλέον το pitlane έκλεινε για όλους μέχρι όλοι οι συμμετέχοντες να βρεθούν πίσω από το safety car. Άρα, ο Ισπανός ουσιαστικά κέρδισε ένα pit έναντι όλων των υπόλοιπων – και στην συνέχεια κατάφερε και να κερδίσει και τον αγώνα, στην πρώτη νίκη της Renault μετά το Ιαπωνικό GP του 2006.
Αξίζει να αναφερθεί το πως η Renault έμαθε κυριολεκτικά…κατά τύχη το παραπάνω πλεονέκτημα, όταν μερικούς αγώνες νωρίτερα στο Hockenheimring o Timo Glock είχε ένα μεγάλο ατύχημα στον 36ο γύρο – σε αντίθεση με το υπόλοιπο grid, ο Piquet Jr. είχε στρατηγική ενός pit stop το οποίο είχε κάνει δυο γύρους νωρίτερα. Συνεπώς, ο Βραζιλιάνος απέκτησε ένα τεράστιο αβαντάζ με όλους τους ανταγωνιστές του να χρειάζονται και άλλο pit, βρέθηκε να οδηγεί τον αγώνα και τελικά τερμάτισε στην δεύτερη θέση.
«Σίγουρα το αυτοκίνητο ασφαλείας μας βοήθησε πολύ» ανέφερε ο περιχαρής Alonso μετά τον αγώνα, ενώ το press release της Renault αποθέωνε την «απίστευτη τακτικά οδήγηση» του δις πρωταθλητή της.
Άλλοι δεν συμμερίζονταν τις επευφημίες της Γαλλικής ομάδας: ο βετεράνος δημοσιογράφος Joe Saward ανέφερε στο ρεπορτάζ του πως «κάποιοι κυνικά σκεπτόμενοι μου έχουν εκφράσει τις αμφιβολίες τους για τα περιστατικά που οδήγησαν στην σημερινή νίκη του Alonso» καταλήγοντας όμως στο συμπέρασμα ότι «ας είμαστε ειλικρινείς, κανείς δεν θέλει να πιστέψει πως μια ομάδα θα ήταν τόσο απελπισμένη ώστε να διατάξει τον έναν οδηγό της να τρακάρει για να ωφεληθεί ο άλλος.»
Ακόμα και ο Felipe Massa (του οποίου ο αγώνας καταστράφηκε στην διάρκεια του pitstop που έκανε λόγω του SC, με τον Βραζιλιάνο να είναι πρωτοπόρος πριν από αυτό και να τερματίζει…13ος) έφτασε μέχρι τον Max Mosley ρωτώντας εάν υπήρχε κάτι μεμπτό στην όλη υπόθεση, αλλά ο πρόεδρος της FIA του απάντησε αρνητικά.
Το αστείο της υπόθεσης; Ο πατέρας του «δράστη» Piquet Jr. δεν είναι άλλος από τον τρεις φορές παγκόσμιο πρωταθλητή Nelson Piquet, ο οποίος είχε στενή φιλία με τον πάλαι ποτέ μηχανικό του στην Brabham Charlie Whiting. Ίσως για αυτό ο πρεσβύτερος Nelson πήρε το θάρρος και μίλησε στον (υπεύθυνο για ότι συμβαίνει εντός πίστας) Whiting, λέγοντας του «η Renault είπε στον γιο μου να τρακάρει επίτηδες στην Σιγκαπούρη», τονίζοντας όμως πως αυτή η πληροφορία ήταν απολύτως εμπιστευτική. Ακόμα και έτσι, ο Whiting δεν μπορούσε να μην ενημερώσει τον πρόεδρο της FIA, του οποίου όμως τα χέρια ήταν δεμένα – από τη στιγμή που δεν υπήρχε ούτε μάρτυρας ούτε αποδείξεις, θα ήταν αδιανόητη η ύπαρξη οποιασδήποτε κατηγορίας.
Κάπως έτσι η ζωή συνεχίστηκε κανονικά στον μαγικό κόσμο της F1: ο Fernando Alonso πήρε «στα καπάκια» μια καθόλα νόμιμη νίκη στο Fuji, ο Nelson Piquet Jr. κέρδισε την επέκταση του συμβολαίου του παρά τα γενικώς κακά αποτελέσματα του, ο Felipe Massa έχασε τον τίτλο με τον τρόπο που όλοι ξέρουμε για έναν μόλις βαθμό (σ.σ. πιθανότατα θα ήταν πρωταθλητής άμα έπαιρνε βαθμούς στη Σιγκαπούρη), και περισσότεροι θυμόντουσαν τον συγκεκριμένο αγώνα για το φαντασμαγορικά λάθος pitstop της Ferrari στον Βραζιλιάνο (εξαιτίας ενός αυτοματοποιημένου συστήματος στα pit) παρά για τη νίκη του Alonso…
…μέχρι που στις 3 Αυγούστου του 2009, ανακοινώθηκε η άμεση αποχώρηση του Nelson Piquet Jr. από την Renault. Ήταν μια απολύτως δικαιολογημένη απόφαση: μετά από 10 αγώνες, ο Βραζιλιάνος δεν είχε καταφέρει ακόμα να βαθμολογηθεί και η σχέση του με τον Flavio Briatore είχε φτάσει στο ναδίρ. Το τελευταίο φάνηκε και από τις δηλώσεις του, στις οποίες χαρακτήριζε τον Briatore ως τον εκτελεστή του (!), ενώ επίσης ανέφερε πως «κατά την διάρκεια των δυο τελευταίων χρόνων, υπήρξαν περιστατικά που λίγοι θα πιστεύανε.»
Η όλη κατάσταση θα έμενε στην ιστορία της F1 ως ένα ακόμα άσχημο διαζύγιο…μέχρι που ένα μήνα μετά, ρεπορτάζ του βραζιλιάνικου καναλιού Rede Globo ανέφεραν πως «ο Piquet Jr. διατάχθηκε να τρακάρει προς όφελος του Alonso από την ομάδα του» – ενώ ταυτόχρονα, η ομοσπονδία ανακοίνωνε την έναρξη μιας έρευνας για περιστατικό στο περσινό GP της Σιγκαπούρης. Δεν κατονόμασε πρόσωπα και καταστάσεις, αλλά λίγη σημασία είχε – το κουτί της Πανδώρας είχε πλέον ανοίξει…
…με την κατάθεση του Nelson να τσακίζει κόκκαλα:
- «Ήμουν σε απαίσια ψυχολογική κατάσταση καθώς ο Flavio Briatore αρνούνταν να μου πει τι μέλλει γενέσθαι με το συμβόλαιο μου […] συνεπώς συμφώνησα στο σχέδιο ελπίζοντας πως θα βοηθούσε τις πιθανότητες μου να παραμείνω στην ομάδα»
- «Ο (τεχνικός διευθυντής) Pat Symonds με πήγε σε μια άδεια γωνιά του motorhome και μου έδειξε ακριβώς που έπρεπε να τρακάρω, καθώς στην συγκεκριμένη στροφή δεν υπήρχε η δυνατότητα να βγάλουν γρήγορα το μονοθέσιο από την πίστα μέσω γερανών ή άλλων εξόδων»
- «Επίσης, ο Symonds μου εξήγησε σε ποιον ακριβώς γύρο θα έπρεπε να προκαλέσω το ατύχημα, προκειμένου να επωφεληθεί ο ομόσταυλος μου, Fernando Alonso.»
- «Πέρα από την φράση «να προσέχεις», σε κανένα σημείο της κουβέντας δεν φάνηκε να υπάρχει το παραμικρό ενδιαφέρον για την ασφάλεια των πιλότων, των θεατών ή των marshals»
- «Ο ίδιος ο μηχανικός αγώνα μου με ρώτησε μετά το τέλος του αγώνα εάν το έκανα επίτηδες (προφανώς προσέχοντας πως ο Piquet Jr. είχε τέρμα το γκάζι καθόλη την διάρκεια του ατυχήματος, ενώ στο 99% των περιπτώσεων ο οδηγός θα πατούσε φρένο για να αποφύγει την σύγκρουση) και του απάντησα αρνητικά, ενώ πέρα από ένα ευχαριστώ του Briatore, δεν ξαναναφερθήκαμε ποτέ στο θέμα.»
Μερικές μέρες μετά ο Βραζιλιάνος ξανακλήθηκε από την FIA για περαιτέρω διευκρινήσεις, και ταυτόχρονα η πρώτη του κατάθεση (η οποία είχε γίνει μόλις δυο μέρες πριν ανακοινωθεί η απόλυση του) διέρρευσε στα media, τα οποία ακόμα δεν είχαν πληροφορίες από την FIA για τους εμπλεκόμενους – και σχεδόν αμέσως, η Renault και ο Briatore κατέθεσαν μήνυση εναντίων και των δυο Nelson Piquet, τονίζοντας πως «οι ανυπόστατες και κακόβουλες φήμες που δημιούργησαν έχουν ως μοναδικό σκοπό τον εκβιασμό της Renault προκειμένου ο Piquet Jr. να οδηγήσει μέχρι το τέλος του 2009.»
Από εκεί και πέρα, τα κομμάτια του ντόμινο άρχισαν να πέφτουν ένα-ένα – και με πολύ μεγάλη ταχύτητα:
- Στις 11 Σεπτεμβρίου, ο Nelson Piquet ο νεότερος δήλωσε πως «δεν φοβάμαι τίποτα, επειδή ξέρω πως λέω την αλήθεια – ενώ γνωρίζω για την δύναμη, την επιρροή και τα μέσα όσων ερευνώνται από την FIA, αυτά δεν θα με ωθήσουν να πάρω μια απόφαση που θα μετανιώσω.»
- Στις 14 Σεπτεμβρίου, η FIA ανακοίνωσε πως ο Fernando Alonso δεν είχε επιβαρυνθεί με καμία κατηγορία μετά από την ανάκριση που του έκαναν στελέχη της FIA μερικές εβδομάδες νωρίτερα. Ο Nelson Piquet o πρεσβύτερος πάντως είχε αναφέρει πως «μου φαίνεται παράξενο ένας δις παγκόσμιος πρωταθλητής να μην απορεί με μια τόσο κακή στρατηγική», μια θέση που επανέλαβαν πολλοί μέσα και έξω από τα paddock. Ακόμα και έτσι, ο Alonso απαλλάχθηκε από ότι είχε να κάνει σχέση με την υπόθεση.
- Την ίδια μέρα, ρεπορτάζ ανέφεραν πως ο Pat Symonds είχε δεχτεί πρόταση περί πλήρους ασυλίας από την FIA με αντάλλαγμα την συνεργασία του με τις αρχές. Ο ίδιος πάντως, είχε αναφέρει κατά την ανάκριση του πως η ιδέα για το ατύχημα προήλθε από τον Piquet Jr., ενώ αρνήθηκε επανειλημμένα να απαντήσει στο ερώτημα εάν συναντήθηκε με τον οδηγό του και τον Briatore την ημέρα του αγώνα.
- Μόλις 24 ώρες μετά, η πασίγνωστη εφημερίδα Times του Λονδίνου δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της μέρος από τις συνομιλίες στον ασύρματο μεταξύ του pitwall της Renault και Piquet Jr., οι οποίες είναι καταδικαστικές: ο Symonds επιλέγει να βάλει νωρίς στον Alonso στα pit παρά τις εμφανείς αντιδράσεις των έτερων μηχανικών, ενώ μετά από το pitstop του Ισπανού επικεντρώνεται στον Nelson, λέγοντας του να πιέσει ακριβώς στον γύρο που ο Βραζιλιάνος στέλνει την R28 του στον τοίχο. Επιπρόσθετα, κομμάτια των συνομιλιών, όπως οι συνεχείς ερωτήσεις του Βραζιλιάνου για τον γύρο στον οποίο βρίσκεται λίγο πριν το ατύχημα, ταιριάζουν απόλυτα με την κατάθεση του.
Υπέροχη λεπτομέρεια: ο Flavio Briatore σε μια ερμηνεία για…Όσκαρ Α’ Αντρικού Ρόλου, αρχίζει και βρίζει τον Piquet Jr. μετά το ατύχημα του, λέγοντας χαρακτηριστικά «Fucking hell, he is a fucking disgrace, he’s not a driver! (Διάολε, είναι ελεεινός, δεν είναι σοβαρός πιλότος!)», ενώ μετά ρωτάει συνεχώς τον Symonds για το αν ο Alonso ευνοήθηκε από όλο αυτό…
Η διαρροή των συνομιλιών ήταν τόσο καταδικαστική όσο και πιθανότατα το τελευταίο καρφί στο φέρετρο. Ενώ πριν η Renault μετέφερε σε όλους τους τόνους πως θα παλέψει για την αθωότητα της, χρειάστηκαν μόλις…24 ώρες για να ανακοινωθεί η αποχώρηση των Briatore και Symonds από την ομάδα, η οποία στην ίδια ανακοίνωση ανέφερε πως δεν θα αμφισβητήσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου της FIA.
Όπως πολύ σωστά ανέφερε η παλιά καραβάνα Eddie Jordan, «όλα τα παραπάνω αποτελούν ξεκάθαρη δήλωση ενοχής της Renault.»
Ακόμα και έτσι, όλα τα ενδεχόμενα ήταν ανοιχτά για την απόφαση του συμβουλίου – αλλά επειδή αυτό θεώρησε πως «η Renault έκανε ότι μπορούσε διώχνοντας καίρια τους υπευθύνους για αυτή την κατάσταση», της έδωσε αποκλεισμό από το σπορ με αναστολή 2 χρόνων – ουσιαστικά τίποτα.
Η πραγματική ζημιά για την κάποτε κραταιά Renault ήρθε από τους χορηγούς της: η ολλανδική ασφαλιστική εταιρία ING, της οποίας η χορηγία κάλυπτε σημαντικό μέρος του μπάτζετ, διέκοψε αμέσως την συνεργασία της με την ομάδα, με τους ιθύνοντες της να τρέχουν να βγάλουν τα αυτοκόλλητα της από τοίχους και μονοθέσια πριν την έναρξη του…GP Σιγκαπούρης, σε μια κατάσταση που ονομάζουν στην Αγγλία ως a pleasing circularity (μια ωραία κυκλικότητα).
Το ίδιο έπραξε και η έτερη ασφαλιστική εταιρεία Mutua Madrileña, η οποία χορηγούσε τόσο την ομάδα όσο και τον Fernando Alonso – αν και η σχέση της με τον δεύτερο παρέμεινε αναλλοίωτη, αφού δεν είχε κατηγορηθεί για κάτι.
Εφόσον η Renault την έβγαλε καθαρή (όσο αφορά το ποινικό σκέλος), κάποιος έπρεπε να την πληρώσει – και αυτός ο κάποιος δεν ήταν τόσο ο Pat Symonds (ο οποίος ομολόγησε λίγο πριν την δίκη και πήρε 5 χρόνια αποκλεισμό από το σπορ), όσο ο Flavio Briatore, ο οποίος αποκλείστηκε δια βίου από την Formula 1, στην πιο βαριά ποινή που είχε δοθεί ποτέ.
Βέβαια, επειδή μιλάμε για την Formula 1, τα πράγματα δεν τελειώνουν ποτέ εκεί που περιμένεις: ο Flavio μήνυσε την FIA στα γαλλικά δικαστήρια…και κέρδισε, αφού αυτά αναίρεσαν τόσο τον αποκλεισμό του όσο και αυτόν του Symonds, σε μία από τις πολύ σπάνιες περιπτώσεις που η ομοσπονδία δεν δικαιώθηκε σε πολιτικά δικαστήρια. Η απόφαση τους ανέφερε ότι «[…] αναιρούμε την απόφαση του Συμβουλίου στο οποίο προεδρεύει ο κ.Mosley, καθώς είναι γνωστό ότι αυτός ήταν σε σύγκρουση με τον κ.Briatore, όπως επίσης και ότι είχε κυρίαρχο ρόλο στην έναρξη της έρευνας, τουτέστιν παραβιάζοντας την αρχή του διαχωρισμού των σωμάτων.»
Τελικά η υπόθεση έκλεισε στις 12 Απριλίου του 2010, όταν και οι δυο κατηγορούμενοι ήρθαν σε συμβιβασμό με την FIA, ο οποίος ανέφερε πως κανένας εκ των δύο δεν θα δούλευε στο σπορ μέχρι το 2013.
Κλείνοντας, ας δούμε τι απέγιναν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο:
- Ο Flavio Briatore μπορεί να ήρθε σε συμβιβασμό με την FIA, αλλά είναι γνωστό πως υπάρχει μια «συμφωνία κυρίων» μεταξύ αυτού και της ομοσπονδίας η οποία τον αποτρέπει από το να αποκτήσει ξανά θέση στο σπορ, κάτι που έχει πει και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του. Παρόλα αυτά, εθεάθη στα paddock της Monza ένα χρόνο μετά, έχει συμμετάσχει ως καλεσμένος στο επίσημο podcast του σπορ, ενώ δεν έχει πάψει να λέει την άποψη του για όλες τις πτυχές της Formula 1.
- Ο Pat Symonds βρήκε σχεδόν αμέσως δουλειά στην F1, αφού μετά από δυο χρόνια ως τυπικά σύμβουλος (λόγω του ban) στην Manor, προσλήφθηκε ως τεχνικός διευθυντής στην Williams το 2013, αντικαθιστώντας τον…Mike Coughlan, ο οποίος έχει επίσης συνδέσει το όνομα του με ένα μεγάλο σκάνδαλο. Μετά το τέλος του συμβολαίου του το 2016 διετέλεσε προσωρινά σχολιαστής στην ομάδα του Sky Sports, ενώ πλέον είναι Chief Technical Officer της FIA.
- Από την πρώτη στιγμή που έσκασε το σκάνδαλο, έγινε φανερό πως ο Nelson Piquet Jr. ουσιαστικά έβγαλε τον εαυτό του εκτός F1, παρά το γεγονός πως από την αρχή της διαδικασίας του χορηγήθηκε ασυλία. Μπορεί σύμφωνα με τον ίδιο να υπήρξαν συζητήσεις με πάνω από μια ομάδες για μια θέση το 2010, όμως δεν καρποφόρησαν και ο Βραζιλιάνος αγωνίστηκε επί τέσσερα χρόνια στις κατώτερες βαθμίδες του NASCAR, ενώ το 2014 αναδείχτηκε πρωταθλητής στην πρώτη χρονιά της Formula E.
- Ο Fernando Alonso δεν είχε την παραμικρή περιπέτεια εξαιτίας αυτού του σκανδάλου, με τον ίδιο πάντως να προκαλεί με τις δηλώσεις του στο επόμενο GP της Σιγκαπούρης, όταν ρωτήθηκε για το εάν θεωρεί σωστή την νίκη του εφόσον αυτή ουσιαστικά «κατασκευάστηκε από την ίδια του την ομάδα», και να απαντάει με το απίστευτο «αυτή είναι μια μόνο ερμηνεία από τις πολλές που υπάρχουν στο πως μπορείς να νικήσεις έναν αγώνα (!)», ενώ μετά τον αγώνα αφιέρωσε και την τρίτη του θέση στον σεσημασμένο πλέον Flavio, ο οποίος ήταν επί χρόνια μάνατζερ του.
- Αν υπάρχει κάτι σίγουρο στην όλη υπόθεση, είναι πως αυτή ουσιαστικά επίσπευσε την αποχώρηση της Renault από την F1 ως εργοστασιακή ομάδα: στα τέλη του 2009, ο γαλλικός κολοσσός πούλησε το 75% της ομάδας στο εκ Λουξεμβούργου επενδυτικό σχήμα Genii Capital, με την Lotus Cars (και όχι την Team Lotus που είχε ήδη δικιά της ομάδα – αφήστε το, είναι μεγάλη ιστορία) να παίρνει το εναπομένον 25% ένα χρόνο αργότερα – και την Renault να ξαναπαίρνει τον έλεγχο της ομάδας το 2015.
Κάπως έτσι τελείωσε το τελευταίο χρονικά σκάνδαλο στον μαγικό κόσμο της F1 (πάντα μέχρι να δημοσιοποιηθεί το επόμενο), τερματίζοντας τις καριέρες μερικών από τους συμμετέχοντες: και μπορεί λίγοι να έκλαψαν για τον Nelsinho Piquet, αλλά το Crashgate θα είναι πάντα συνυφασμένο με την πτώση του Flavio Briatore, ενός πρώην κατάδικου που μπήκε στο σπορ παρά τις πρότερες δηλώσεις του ότι…δεν τον ενδιαφέρει, πήρε έναν από τους μεγαλύτερους οδηγούς όλων των εποχών «κάτω από το τραπέζι», έπαιξε κυρίαρχο ρόλο σε μια από τις πιο βρώμικες και αμφιλεγόμενες σεζόν στην ιστορία της Formula 1, και τελικά εκδιώχθηκε από αυτή μετά από το πιο…πονηρό σκάνδαλο στην ιστορία του σπορ (ακόμα και εάν κανείς δεν πάει με τον σταυρό στο χέρι), στο οποίο ήταν ο ιθύνων νους.
