Ένας από τους νεότερους μηχανισμούς που μπήκε στη F1 μόλις πέρσι, είναι το cost cap: ένα όριο το οποίο περιορίζει τις δαπάνες των ομάδων της Formula 1, και τιμωρεί όσους το ξεπεράσουν. Πως όμως ορίζεται αυτό, τι εξαιρέσεις υπάρχουν, και ποιες οι τιμωρίες που προβλέπονται για τους παραβάτες;
Ας τα πάρουμε από την αρχή:
Το cost/budget cap είναι ένα όριο το οποίο εφαρμόζεται στα έξοδα κάθε μίας από τις 10 ομάδες που συμμετέχουν στο grid της F1, και στο οποίο συμπεριλαμβάνονται όλες οι δαπάνες τους σε μια ημερολογιακή χρονιά πλην μερικών εξαιρέσεων.
Για το διάστημα μεταξύ 1/1/2022 και 31/12/2022, το cost cap ορίζεται στα 141.500.000 δολάρια: 140.000.000 για 21 αγώνες και +/-1.500.000 για κάθε αγώνα που προστίθεται ή αφαιρείται στους 21.
Το cost cap δεν περιλαμβάνει:
- Όλα τα έξοδα σχετικά με τον τομέα του marketing
- Τους μισθούς και όλα τα επιπρόσθετα έξοδα σχετικά με τους οδηγούς μιας ομάδας
- Τους μισθούς και όλα τα επιπρόσθετα έξοδα σχετικά με τους τρεις υψηλότερα αμειβόμενους υπάλληλους μιας ομάδας
- Όλα τα έξοδα σχετικά με τον τομέα heritage σε όσες ομάδες τον διατηρούν (σ.σ. η διαχείριση/έκθεση των παλιών μονοθεσίων)
- Διάφορες άλλες δαπάνες (κόστη ταξιδιών και διαμονής του προσωπικού, κατασκευή/συντήρηση κινητήρων όπως και προμήθειά τους σε τρίτες ομάδες κτλ.)
Τι ποινές υπάρχουν άμα το ξεπεράσει κάποια ομάδα;
Καταρχάς, υπάρχουν 3 διαφορετικά είδη παραβάσεων:
- Διαδικαστικές παραβάσεις (procedural breaches), όταν μια ομάδα καθυστερεί να δώσει δεδομένα/δεν συνεργάζεται με την ομοσπονδία κτλ. Τιμωρείται με χρηματικό πρόστιμο, εκτός από την περίπτωση που μια ομάδα καθυστερήσει να δώσει την πλήρη αναφορά μιας σεζόν χωρίς σοβαρό λόγο. Σε αυτή την περίπτωση, επιβάλλεται αφαίρεση βαθμών από το Κατασκευαστών.
- Ελάσσονος σημασίας παραβάσεις (minor overspend breaches), όταν οι δαπάνες μιας ομάδας ξεπερνάνε το cost cap για ποσό μικρότερο από το 5% αυτού (7.075.000$). Μπορεί να τιμωρηθεί με χρηματικό πρόστιμο, δημόσια επίπληξη, αφαίρεση βαθμών από το Πρωτάθλημα Οδηγών ή/και Κατασκευαστών, αποκλεισμό από κάποια σκέλη ενός ή περισσότερων τριημέρων εκτός του αγώνα, μείωση του προβλεπόμενου χρόνου δοκιμών στην αεροσήραγγα και μείωση του cap αποκλειστικά για τη συγκεκριμένη ομάδα.
- Μεγάλης σημασίας παραβάσεις (material overspend breaches), όταν οι δαπάνες μιας ομάδας ξεπερνάνε το cost cap για ποσό μεγαλύτερο από το 5% αυτού (7.075.000$). Μπορεί να τιμωρηθεί με όλες τις παραπάνω ποινές – και ο αποκλεισμός από ένα ή περισσότερα τριήμερα συμπεριλαμβάνει τον αγώνα – όπως και με πλήρη αποκλεισμό της ομάδας και των οδηγών της από το Πρωτάθλημα. Επιπρόσθετα, επιβάλλεται η αφαίρεση βαθμών από το πρωτάθλημα Κατασκευαστών.
Αξίζει να αναφέρουμε πως για τις πρώτες δύο παραβάσεις, η FIA διατηρεί το δικαίωμα να έρθει σε συμφωνία απευθείας με την αντίστοιχη ομάδα, αρκεί αυτή να δηλώσει πως έχει παραβιάσει το cost cap και να δεχτεί πιο αυστηρούς ελέγχους για ένα διάστημα. Αυτή η συμφωνία (Accepted Breach Agreement – ABA) ουσιαστικά “προστατεύει” την ομάδα από τις ποινές της αφαίρεσης βαθμών ή/και του αποκλεισμού από κάποια σκέλη ενός τριημέρου – καθώς αποκλείει τις συγκεκριμένες ποινές – και κυρίως, δεν είναι εμπιστευτική.
Απαραίτητη σημείωση: με εξαίρεση την αφαίρεση βαθμών από το Κατασκευαστών στην περίπτωση μεγάλης παράβασης, η χρήση (και φυσικά το μέγεθος) όλων των υπολοίπων ποινών βρίσκεται στην διακριτική ευχέρεια του αρμόδιου όργανου της FIA.
Το εύλογο ερώτημα μετά από αυτές τις ποινές, είναι το πότε μπορούν να δοθούν. Όσον αφορά τις αφαιρέσεις βαθμών, αυτές δίνονται αποκλειστικά στην βαθμολογία της σεζόν στην οποία έγινε η παραβίαση. Βέβαια, η προθεσμία στην οποία οι ομάδες παραδίδουν τις…φορολογικές τους δηλώσεις στα αρμόδια όργανα της FIA λήγει στις 31 Μαρτίου της επόμενης χρονιάς. Υπάρχει και μια ενδιάμεση αναφορά που παραδίδεται στα τέλη Ιουνίου και αφορά το πρώτο μισό μιας χρονιάς, αλλά δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν ποινές βάσει αυτής.
Όπως εύκολα καταλαβαίνει κάποιος, αυτό σημαίνει πως στη περίπτωση που αποδειχτεί πως μια ομάδα ξεπέρασε το όριο και χρειάζεται να τιμωρηθεί με αφαίρεση βαθμών, τότε αυτή θα γίνει όταν το επόμενο χρονικά πρωτάθλημα βρίσκεται στους πρώτους του αγώνες – με ότι αυτό συνεπάγεται…
Όλες οι υπόλοιπες ποινές, από χρηματικά πρόστιμα μέχρι μείωση του χρόνου δοκιμών, εφαρμόζονται στην επόμενη (ή επόμενες αν είναι απαραίτητο) σεζόν από αυτή που έγινε η παραβίαση.
+1: Το παράπονο του Horner και μια γνώριμη συνθήκη
Πριν από λίγα 24ωρα, ο διευθυντής της Red Bull Christian Horner ανέφερε πως «7/10 ομάδες στο grid θα χρειαστεί να χάσουν τους τελευταίους τέσσερεις αγώνες της σεζόν προκειμένου να μην ξεπεράσουν το cap […] εξαιτίας του αυξημένου πληθωρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο».
Είναι προφανές πως ο Βρετανός θέλει να πιέσει προς μια αύξηση του ορίου (αν και οι κανονισμοί χαρακτηρίζουν καταστάσεις ανωτέρας βίας όπως την αύξηση του πληθωρισμού σαν ελαφρυντικό σε τυχόν παραβίαση), και δεν είναι ο μόνος: Ferrari, Mercedes, Aston Martin και McLaren έχουν αναφέρει δημόσια πως είναι θετικές σε μια τέτοια εξέλιξη – η οποία χρειάζεται μια ενισχυμένη πλειοψηφία 8 ομάδων για να περάσει από τη FIA.
Αντιθέτως, ο νέος διευθυντής της Alpine Otmar Szafnauer τάχθηκε ξεκάθαρα εναντίον μιας οποιαδήποτε αύξησης, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι στην ομάδα του «ορίσαμε το μπάτζετ λαμβάνοντας υπόψη μας τον πληθωρισμό […] αν το κάναμε εμείς, σίγουρα μπορούν και οι άλλοι». Το highlight των δηλώσεών του βέβαια είναι άλλο: «όταν τα έξοδα μεταφοράς ανεβαίνουν για 2-3 εκ. και έχεις 20 εκ. για την εξέλιξη του μονοθεσίου, μπορείς απλά να δώσεις 17 εκ. για την εξέλιξη και να συνεχίσεις να είσαι κάτω από το cap».
Δεν είναι τυχαίο πως ¾ ομάδες που θέλουν να αυξηθεί το όριο είναι όχι μόνο «μεγάλα πορτοφόλια», αλλά έχουν και πολύ σοβαρούς λόγους να συνεχίσουν την εξέλιξη των μονοθεσίων τους: οι Ferrari και Red Bull έχουν παραπλήσια απόδοση και φαίνεται πως θα παλέψουν για τα πρωταθλήματα φέτος, ενώ και η Mercedes θέλει να κλείσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη ψαλίδα μεταξύ αυτής και των δυο προπορευόμενων. Άμα οποιαδήποτε από τις παραπάνω ομάδες ήταν ξεκάθαρα πρώτη σε δυναμικότητα, είναι βέβαιο πως ούτε θα συζήταγε μια ενδεχόμενη αύξηση.
Για ακόμη μια φορά, η κατάσταση είναι μια μάχη μεταξύ «μεγάλων» και «μικρών», παρά το γεγονός πως το cost cap είναι ένας ελεγκτικός μηχανισμός ο οποίος σύμφωνα με την ίδια τη FIA «στοχεύει στην αύξηση του ανταγωνισμού». Είναι εμφανές άλλωστε πως το πρόβλημα δεν είναι μια τυχόν παραβίαση του ορίου λόγω αυξημένου πληθωρισμού (αφού όπως προείπαμε, υπάρχουν ελαφρυντικά στους κανονισμούς για μια τέτοια περίπτωση), αλλά η αποφυγή μείωσης του μπάτζετ εξέλιξης μερικών ομάδων.
Μένει να δούμε τι ακριβώς θα γίνει, και εάν θα υπάρξει η οποιαδήποτε αύξηση – ούτως ή άλλως, από τη στιγμή που τα οικονομικά της κάθε ομάδας όσον αφορά τη φετινή χρονιά θα ελεγχθούν πλήρως…τον επόμενο Απρίλιο, είναι σίγουρο πως αυτή η βαλίτσα θα πάει μακριά…
