Η θεότρελη ιστορία του Νιγηριανού πρίγκιπα που…θα έσωζε την Arrows, αλλά τελικά την έφερε ένα βήμα πιο κοντά στη καταστροφή…
Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 1999, και μερικά πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά: οι φόβοι για παγκόσμιο κραχ μετά την αλλαγή του χρόνου εξαιτίας του Y2K bug ολοένα και αυξάνονταν, η nu-metal κυριαρχούσε στα μουσικά charts, και στη F1 οι McLaren και Ferrari μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον μαχόμενοι για τους τίτλους.
Αν τα παραπάνω λίγη σχέση έχουν με τη σημερινή εποχή, υπήρχε και ένα πράγμα που ήταν ίδιο: η ανάγκη των μικρομεσαίων ομάδων της Formula 1 για χορηγίες – και από αυτές, αυτή που το χρειαζόταν περισσότερο ήταν μάλλον η Arrows.
Με την έναρξη της παρουσίας της στο grid να χρονολογείται στο μακρινό 1978, η Βρετανική ομάδα δεν είχε να επιδείξει παρά 9 παρουσίες στο podium, έχοντας και το αρνητικό ρεκόρ της μεγαλύτερης σε διάρκεια διαδρομής στο σπορ χωρίς νίκη. Θεωρητικά, η απόκτηση του 51% της ομάδας από τον Tom Walkinshaw το 1996 μπορούσε να αλλάξει το παραπάνω: έχοντας διατελέσει ιδιοκτήτης ομάδας στο WSC όπως και τεχνικός διευθυντής στη Benetton δίπλα στον Flavio Briatore, ο Walkinshaw είχε τόσο διασυνδέσεις όσο και όραμα – με την πρώτη νίκη να χάνεται στην Ουγγαρία το 1997 στον προτελευταίο γύρο, εξαιτίας προβλήματος στον κινητήρα.
Την επόμενη χρονιά, ο Βρετανός εξαγόρασε την Brian Hart Ltd., η οποία κατασκεύαζε κινητήρες αποκλειστικά για την Arrows, με το αποτέλεσμα να είναι η 7η θέση στο Κατασκευαστών. Στα παρασκήνια όμως, η κατάσταση χειροτέρευε: ο John Barnard αποχώρησε δίνοντας τη θέση του στον Mike Coughlan (ο οποίος θα έμενε στην ιστορία για κάτι φωτοτυπίες μια δεκαετία αργότερα), η μεγάλη χορηγός Danka δεν ανανέωσε τη συνεργασία της, και τα χρέη του προγράμματος είχαν εκτοξευτεί μέσα σε μια σεζόν από τα 12 στα 18 εκ. δολάρια, θέτοντας σε κίνδυνο την ύπαρξη της ομάδας – άλλωστε, η Tom Walkinshaw Racing πάντα βασίζονταν σε χορηγίες παρά σε ιδίους πόρους.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Arrows είχε παρουσία και στις δικαστικές αίθουσες: ο οδηγός της για το 1998 Pedro Diniz (του οποίου η είσοδος στο σπορ έγινε μέσω άλλης μιας…υπέροχης ιστορίας) πήρε τα ωραία του εκατομμύρια και μετακόμισε στη Sauber για την επόμενη σεζόν σπάζοντας μονομερώς το συμβόλαιό του με την Βρετανική ομάδα, εκμεταλλευόμενος μια ρήτρα η οποία του έδινε τη δυνατότητα να το κάνει άμα η απόδοση της ομάδας δεν ήταν η αναμενόμενη. Ο πάντοτε ευθύς (σε σημείο παρεξήγησης) Walkinshaw απάντησε πρώτα πως το θέμα δεν ήταν η απόδοση της ομάδας αλλά του οδηγού (!) και μετά πήγε τον Βραζιλιάνο στο Συμβούλιο Αναγνώρισης Συμβολαίων της FIA, ζητώντας αποζημίωση για διαφύγοντα κέρδη.
(Υπέροχη λεπτομέρεια: το συγκεκριμένο όργανο της ομοσπονδίας δημιουργήθηκε εξαιτίας των πράξεων…του ίδιου του Walkinshaw, ο οποίος ήθελε μαζί με τον Flavio Briatore να πάρει ετσιθελικά στη Benetton έναν 22χρονο οδηγό από το Kerpen…)
Σε αυτή την ωραία ατμόσφαιρα, το φως στο τούνελ φαινόταν να προέρχεται από τη Zakspeed, με τη Γερμανική εταιρεία να προσφέρει 30 εκ. μάρκα (μέρος των οποίων προερχόταν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας) για την απόκτηση του μεριδίου που αναλογούσε στη TWR. Παρά τις διαβεβαιώσεις του ίδιου του Ecclestone πως το deal θα ολοκληρωνόταν, η Zakspeed αποχώρησε τελικά, πιθανόν εξαιτίας της επιμονής του Walkinshaw να παραχωρήσει μόνο το δικαίωμα συμμετοχής της Arrows στη F1 και όχι τις εγκαταστάσεις ή/και τα περιουσιακά στοιχεία αυτής.
Κάπως έτσι, η Arrows βρέθηκε πάλι στο 0, χωρίς μεγάλο χορηγό και βυθισμένη στα χρέη, σε σημείο που ο Pedro de la Rosa επιλέχθηκε εξαιτίας της αξιόλογης χορηγίας που έφερνε μαζί του από την εταιρεία λιπαντικών Repsol, παρά το γεγονός πως η ίδια η ομάδα χρησιμοποιούσε ως προμηθευτή την ανταγωνίστρια Elf!
Σε αυτό το καθόλα ζοφερό σκηνικό, θα εμφανιζόταν από μηχανής Θεός ένας ζάμπλουτος Νιγηριανός πρίγκιπας, ο οποίος θα υποσχόταν τρομερά πράγματα…
…αλλά πριν δούμε τι ήταν αυτά τα τρομερά πράγματα, μερικές εθνολογικές παρατηρήσεις: σε αντίθεση με τις βασιλικές οικογένειες της Γηραιάς Ηπείρου, οι οποίες είναι λίγο-πολύ γνωστές και μικρές σε αριθμό, οι αντίστοιχες της Νιγηρίας είναι…λίγο περισσότερες. Για την ακρίβεια, πάνω από 75 (!) οικογένειες θεωρούν εαυτόν ως “βασιλικές”, με τα μέλη τους να μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα τους χαρακτηρισμούς που έρχονται πακέτο με τα παραπάνω.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως η κατάσταση με τους φιλόδοξους πρίγκιπες είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο στα τέλη των 90’s, που η ίδια η Κεντρική Τράπεζα της Νιγηρίας έβγαλε ανακοίνωσε με την οποία συμβούλευε τους απανταχού επενδυτές να “προσέχουν στις συναλλαγές τους με διάφορους “πρίγκιπες””, αφού ο τίτλος τιμής δεν συνεπαγόταν και μεγάλη οικονομική επιφάνεια.
Γνωρίζοντας αυτά, ίσως είναι αυτονόητο πως ο καθένας θα ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός με παρόμοια συμβάντα – μάλλον δεν ήταν αυτονόητο όμως για τον Tom Walkinshaw, όταν ο ίδιος ανακοίνωσε στις 13 Ιανουαρίου 1999 την είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο της Arrows τόσο της επενδυτικής εταιρείας Morgan Grenfell όσο και του Πρίγκιπα Malik Ado Ibrahim.
Ο δεύτερος δεν ήταν μια άγνωστη φιγούρα στα paddock, στα οποία η πρώτη του εμφάνιση έγινε το 1995 ως καλεσμένος του Eddie Jordan. Δεν χρειάζεται και πολλή φαντασία να καταλάβει κάποιος τον λόγο της παρουσίας του, αλλά όπως και να ‘χει οι δυο τους δεν κατέληξαν κάπου, με τον Malik πάντως να εμφανίζεται τα επόμενα χρόνια σε επιλεγμένα grand prix και τις φήμες να λένε πως έψαχνε κορόϊδο επενδυτή για την επανένταξη της Lamborghini στο σπορ, ενώ ενεπλάκη και στην αποτυχημένη προσπάθεια της ιαπωνικής κατασκευάστριας Dome να μπει στη F1.
Ίσως η (σε γενικές γραμμές) συχνή παρουσία του στον κόσμο της Formula 1 να ήταν αρκετή για να κάμψει τις όποιες αμφιβολίες του Walkinshaw, και τελικά το 20% της Arrows πέρασε στα χέρια του, με τη Morgan Grenfell και τη TWR να έχουν από 40% έκαστος. Μάλιστα, ο Malik είπε στον Walkinshaw πως και οι δυο τους είχαν ως κοινό τους αγώνες αντοχής, καθώς ο πρίγκιπας είχε συμμετάσχει στις 24 Ώρες του Le Mans οδηγώντας μια Lamborghini, με ψευδώνυμο φυσικά.
(Ναι, ποτέ δεν μπόρεσε να αποδειχτεί η συμμετοχή του.)
Όσο για τα πλάνα του; Ο Ibrahim από την πρώτη στιγμή έκανε γνωστό το όραμά του για την Arrows, η οποία “θα γινόταν η πρώτη ομάδα που θα εκμεταλλευόταν την αναξιοποίητη αγοραστική δύναμη της Αφρικής”, θέτοντας ως παράδειγμα μια πρόσφατη δοκιμή μερικών ομάδων στο Kyalami της Ν. Αφρικής, την οποία παρακολούθησαν πάνω από 30.000 θεατές, στην μειοψηφία τους λευκοί.
Με μια περιουσία η οποία θεωρητικά ήταν τεράστια, τα 175.000.000$ που υποσχόταν να βάλει ο Νιγηριανός θα μπορούσαν όχι μόνο να σώσουν την Arrows από την οικονομική καταστροφή, αλλά να της δώσουν ένα σοβαρό προμηθευτή κινητήρων (οι Hart απλά…δεν τραβούσαν και συν τοις άλλοις, ο Walkinshaw βρισκόταν σε δικαστική διαμάχη με τον Brian Hart), και πολλές περισσότερες δυνατότητες στην εξέλιξη του μονοθεσίου.
Το πρόβλημα βέβαια βρισκόταν στην πηγή των παραπάνω κεφαλαίων, καθώς ο Πρίγκιπας Malik δεν έβαλε…ούτε σεντ πριν την έναρξη της σεζόν, με την Arrows να διώχνει τον αξιόλογο Mika Salo για χάρη του paydriver Tora Takagi, ο οποίος μπορεί να μην ήξερε Αγγλικά, αλλά έφερε 6.4 εκ. δολάρια σε χορηγία από την ιαπωνική εταιρεία ανταλλακτικών PIAA.
Η συγκεκριμένη χορηγία ήταν τα μοναδικά λεφτά που είδε ο Walkinshaw, με την Arrows A20 να βγαίνει για ελεύθερες δοκιμές στην πίστα της Μελβούρνης έχοντας ως κεντρικό χορηγό ένα παντελώς άγνωστο brand ονόματι “T-minus” και από πάνω μια αντίστροφη μέτρηση η οποία ξεκινούσε από το -55.
Δύο μέρες μετά αυτή βρισκόταν στο -53, και με αυτό τον αριθμό στα sidepods ο Pedro de la Rosa πήρε έναν ανέλπιστο βαθμό στον πρώτο του αγώνα στη F1, με τον teammate του να τον ακολουθεί στην 7η θέση.
Μαζί με τον παραπάνω βαθμό, τα διάφορα ρεπορτάζ έγραφαν και για τη μυστηριώδη αντίστροφη μέτρηση, μυστηριώδη όχι τόσο για το τέλος της (53 ήταν και οι μέρες που απείχε το GP της Imola) όσο για το περιεχόμενό της: τι ακριβώς θα εμφανιζόταν εκεί;
Ως συνήθως, οι φήμες στα paddock οργίαζαν: κάποιοι μιλούσαν για ένα ολοκαίνουριο σασί, άλλοι για ένα νέο μεγάλο χορηγό, ενώ ακούστηκε μέχρι και η επανείσοδος της Lamborghini στο σπορ (!) ως προμηθευτής κινητήρων της Arrows.
Spoiler alert: δεν έγινε απολύτως τίποτα.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, κάτι ανακοινώθηκε: το “T-minus” δεν ήταν τίποτε άλλο παρά “ένα brand το οποίο θα δώσει την δυνατότητα σε μάρκες πολυτελείας να διαφημιστούν χωρίς μεσάζοντα στην Arrows, απλά χρησιμοποιώντας το στα προϊόντα τους.” Κοινώς, η Lambo ή η Ducati υποτίθεται θα πλήρωναν για να πουλήσουν μοντέλα τους με το branding της T-Minus πάνω, με το μοναδικό αυθεντικό προϊόν της νέας εταιρείας να είναι ένα…ενεργειακό ποτό.
Το παραπάνω θα ήταν η μοναδική πηγή εσόδων που θα έβλεπε η Arrows από τον Ibrahim, αν και πολλοί στα paddock δεν ενστερνίζονταν την αισιοδοξία του για το εγχείρημα, κάτι που οδήγησε σε σκηνές απείρου κάλλους στον επόμενο αγώνα στο Πριγκιπάτο:
Στέλεχος ομάδας: “Δεν νομίζεις πως τα κάνεις λίγο ανάποδα; Κανονικά, πρώτα θα έπρεπε να δημιουργήσεις και να μεγαλώσεις το brand σου και έπειτα να κοιτάξεις να κάνεις χορηγία σε ομάδα F1, σωστά;”
Πρίγκιπας Malik: “Όχι!”
Μπορεί το T-minus να μην πήγαινε πουθενά, αλλά ο ίδιος ο Malik ήταν συνέχεια μπροστά στις κάμερες, έχοντας μάλιστα και μια συμβουλευτική εταιρεία δίπλα του για να προμοτάρει…το δικό του image, την ίδια στιγμή που η Arrows έμενε στάσιμη στο πίσω μέρος του grid – και κυρίως, δεν έβλεπε λεφτά από τον Νιγηριανό. Παρόλα αυτά, ο ίδιος δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να επιτεθεί δημόσια σε όσους αμφισβητούσαν την περιουσία του, δηλώνοντας ότι “δεν με πιστεύουν εξαιτίας του χρώματός μου” και δικαιολόγησε τη θέση του με το αμίμητο “εδώ ζητάς πέντε χιλιάδες λίρες από την τράπεζα και ψάχνουν όλο σου το ιστορικό, δεν θα το έκαναν σε εμένα που θα βάλω εκατομμύρια;”
Κάπως έτσι κύλησαν τα πράγματα μέχρι το καλοκαίρι: η εξέλιξη της A20 ήταν μηδαμινή, η θέση της στις τελευταίες σειρές του grid σταθερή, και πέρα από μερικά κουτάκια που στάλθηκαν σε κάποιους τυχερούς (σ.σ. τόσο λίγα που δεν υπάρχει φωτογραφία τους στο διαδίκτυο), η t-minus δεν πούλησε ούτε μισό προϊόν με το λογότυπό της, πόσο μάλλον τις Lamborghini και Ducati που είχε υποσχεθεί ο πρίγκιπας.
Ευτυχώς για τον Walkinshaw, υπήρχε γυρισμός – το 20% των μετοχών της Arrows δεν είχε μεταβιβαστεί ακόμα στον Ibrahim, καθώς ο Νιγηριανός θα έπρεπε να δώσει το απαιτούμενο ποσό (γύρω στα 20.000.000 λίρες) μέχρι τα τέλη Ιουλίου. Όπως μπορείτε εύκολα να φανταστείτε, από την στιγμή που το σχέδιο του Malik δεν απέδωσε καρπούς, οι μετοχές δεν πέρασαν ποτέ στα χέρια του και μετά από μια τυπική αλλά παντελώς αχρείαστη “περίοδο διαπραγματεύσεων” σχετικά με τη θέση του – λες και υπήρχε περίπτωση να βρει ξαφνικά τόσα εκατομμύρια – στα μέσα Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε η αποχώρησή του από την Arrows.
Μεγάλος κερδισμένος δεν ήταν άλλος από τη…Morgan Grenfell, η οποία με χαρά έδωσε δάνειο στην ολοένα και πιο πιεσμένη οικονομικά ομάδα, προκειμένου η δεύτερη να καλύψει τις υποχρεώσεις της αλλά και να συνεχίσει την εξέλιξη της μελλοντικής A21, αφού το μονοθέσιο του 1999 είχε αφεθεί στη μοίρα του – ο μοναδικός λόγος που δεν τερμάτισε τελευταίο στο Κατασκευαστών ήταν η απίστευτα κακή αξιοπιστία της BAR.
Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκε η εμπλοκή του Πρίγκιπα Malik Ado Ibrahim στην Arrows, η οποία ξεκίνησε με μεγάλα όνειρα αλλά τελικά κατέληξε στο απόλυτο τίποτα. Στην τελική, δεν ήταν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μια απέλπιδα προσπάθεια μιας χρεωμένης ομάδας να βρει χρήματα από ανθρώπους που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα είχαν καμία σχέση με ιδιοκτησίες ομάδων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως επί χρόνια ο Ibrahim προσπαθούσε να εμπλακεί με κάποια ομάδα, με όλους τους ενδιαφερόμενους να απομακρύνονται μόλις καταλάβαιναν τι ακριβώς επαγγελλόταν.
Αντί επιλόγου, ας δούμε τι ακολούθησε για τα βασικά πρόσωπα της ιστορίας μας:
Ο Πρίγκιπας Malik αποχώρησε από τη F1, και σύμφωνα με (προφανώς ελεγχόμενες ως προς την εγκυρότητά τους) πληροφορίες, στα μέσα των 00’s απέκτησε ρόλο στον ΟΗΕ, ενώ επίσης προσπάθησε να ξαναποκτήσει τον ρόλο που είχε στην Arrows μέσω της ομάδας της Bimota στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Superbikes. Η κατάληξη δυστυχώς ήταν η ίδια: η υποσχόμενη χορηγία της Levi’s δεν ήρθε ποτέ από τον Νιγηριανό, και παρά τη νίκη της στη Suzuka, η Bimota έπαψε τις αγωνιστικές δραστηριότητές της την επόμενη σεζόν.
Το 2008 ξαναπασχόλησε τον κόσμο του μηχανοκίνητου αθλητισμού όταν συνελήφθη στην Αμερική επειδή έκλεψε 625.000$ από τον πατέρα του οδηγού Robert Richardson Jr., έχοντας υποσχεθεί πως θα βοηθούσε τον 25χρονο να βρει θέση στα NASCAR. Βέβαια, αυτό το ποσό ήταν πταίσμα μπροστά στα…200 εκατομμύρια που θεωρείται πως υπεξαίρεσε από διάφορους επενδυτές.
Ακόμα και έτσι κυκλοφορεί ελεύθερος, έχοντας επιστρέψει στην πατρίδα του εδώ και μερικά χρόνια. Και όσο για το κερασάκι στην τούρτα; Έχει ανακοινώσει πως θα κατεβεί στις προεδρικές εκλογές της χώρας του το 2023 ως υποψήφιος του “Νεαρού Προοδευτικού Κόμματος”!
Ο Tom Walkinshaw είδε το όραμά του να καταρρέει σε μερικούς μόνο μήνες, με το 1999 να κλείνει με απώλειες της τάξης των 22.7 εκ. Δολαρίων. Παρά τις προσπάθειές του, τα οικονομικά προβλήματα της Arrows όλο και διογκώνονταν, και το 2002 αποχώρησε από τη F1. Μετά, ο Σκωτσέζος παρέμεινε ιδιοκτήτης ομάδας στο πρωτάθλημα V8 της Αυστραλίας και ασχολήθηκε με την άλλη του μεγάλη αγάπη, το ράγκμπι.
Παρόλα αυτά, οι οικείοι του ανέφεραν πως η υγεία του πήρε την κατιούσα μετά από το τέλος της ενασχόλησής του με τη Formula 1 – έφυγε από τη ζωή το 2010 μετά από ολιγόμηνη μάχη με τον καρκίνο.
Η Arrows είδε τα χρέη της να αυξάνονται με ρυθμό…πολυβόλου, αν και η A21 μπορεί να μην ήταν αξιόπιστη (20 εγκαταλείψεις και ένα DNS σε 17 αγώνες!), αλλά όταν τερμάτιζε το έκανε συνήθως στην πρώτη δεκάδα και ενίοτε στους βαθμούς.
Παρά την γενναία χορηγία της εταιρείας τηλεπικοινωνιών Orange, δύο έτεροι χορηγοί αποχώρησαν ξαφνικά πριν ξεκινήσει η σεζόν του 2001, και κάπου εκεί το παιχνίδι χάνεται για την Βρετανική ομάδα, η οποία πάντως καταφέρνει να κρατηθεί στη ζωή για 1.5 σεζόν ακόμα.
(Η ιστορία της Arrows στο Βρετανικό GP του 2002, όταν τα μονοθέσιά της…δεν είχαν τα ηλεκτρονικά μέρη στους κινητήρες (λόγω χρεών προς τη Cosworth) και μετά από ανεπάλληλες συζητήσεις, ανατροπές και συμφωνίες έτρεξαν την τελευταία στιγμή και μάλιστα παραλίγο να βαθμολογηθεί με τον Frentzen πριν αυτός εγκαταλείψει, αξίζει το δικό της άρθρο – ή βιβλίο.)
Ο επίλογος για την Βρετανική ομάδα γράφτηκε δύο αγώνες μετά στο Hockenheimring, στην τελευταία της εμφάνιση στο grid – 2 εβδομάδες μετά, δεν κατέβηκε καν να αγωνιστεί στο Hungaroring, τερματίζοντας έτσι μια ιστορία 25 χρόνων στη Formula 1.
Πρέπει να αναφερθεί πως η αρχή του τέλους της Arrows ξεκίνησε πριν τον Malik, καθώς ο Walkinshaw είχε ήδη κάνει μεγάλα ανοίγματα στην προσπάθειά του να ανεβάσει επίπεδο την ομάδα του Leafield. Αυτά τα ανοίγματα άλλωστε τον ώθησαν να αποδεχτεί την μεγάλη προσφορά κάποιου “πρίγκιπα” και όχι τα λιγότερα μεν αλλά σίγουρα δε λεφτά της Zakspeed – ενώ λεγόταν μάλιστα και πως η Toyota θα εμπλεκόταν μεταγενέστερα στο project.
Μετά τον “Πρίγκιπα” όμως, το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο…
Διαβάστε όλα τα νέα της Formula 1 εδώ, ενώ πλέον μπορείτε να μας βρείτε στο Instagram, YouTube, Tik Tok, Discord και Twitter.
