Βοηθήματα κρυμμένα κάτω από μυστικά μενού και χιλιάδες γραμμές κώδικα, βεβιασμένες αλλαγές κανονισμών χωρίς λόγο και αιτία, συγκρούσεις που έκριναν τίτλο και δυστυχώς, δύο θάνατοι – αυτά είναι λίγα μόνο από τα κύρια γεγονότα της ίσως πιο αμφιλεγόμενης σεζόν στην ιστορία της F1.
Πρόλογος – Imola (30-31/4) – Imola (1/5) – Τα φλεγόμενα χρώματα της Benetton (1) – Τα φλεγόμενα χρώματα της Benetton (2) – Η εκδίκηση του Max – Οι άλλοι – Schumi vs Hill – Επίλογος
GP Γερμανίας, 1994: μετά από διάφορα κωμικοτραγικά γεγονότα στα οποία θα αναφερθούμε στο επόμενο μέρος του αφιερώματος, ο Michael Schumacher κατάφερε κυριολεκτικά στο παρά πέντε να εξασφαλίσει την συμμετοχή στον αγώνα της χώρας του, με εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές να συρρέουν στο Hockenheim για να τον δουν.
Οι τελευταίοι δεν θα φύγουν ιδιαίτερα χαρούμενοι από τα πέριξ, αφού ο ήρωας τους εγκατέλειψε λόγω μηχανικού προβλήματος στον 20ο γύρο – λίγοι βέβαια στην Benetton ενδιαφερόντουσαν εκείνη την στιγμή για τον #1 πιλότο τους, αφού 5 γύρους πριν συνέβη εκείνο το ατύχημα.

Είναι από τις λίγες φορές που η εικόνα ξεγελάει: η εικονιζόμενη φλόγα διήρκεσε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, και τόσο ο Jos Verstappen όσο και το pit crew της Benetton δεν κληρονόμησαν παρά μερικά ελαφριά εγκαύματα.
Δυστυχώς για αυτούς, η ομάδα τους κληρονόμησε μερικά ακόμα προβλήματα από την FIA, η οποία έβλεπε τον χειρότερο της εφιάλτη να γίνεται πραγματικότητα: η ακριβής περίπτωση που διατυμπάνιζαν οι πολέμιοι των ανεφοδιασμών ήταν γεγονός, και κάποιος έπρεπε να πάρει το φταίξιμο…
…και αυτός ήταν ένας κατώτερος μηχανικός της Benetton ονόματι Simon Morley, τον οποίο η ίδια του η ομάδα κατονόμαζε ως υπεύθυνο για την αφαίρεση του φίλτρου, η απουσία του οποίου πιθανότατα ήταν ο κύριος παράγοντας πίσω από την διαρροή καυσίμου από την μάνικα.
Υπήρχε και αφορμή: σύμφωνα με την Intertechnique (η εταιρεία που κατασκεύαζε τον εξοπλισμό ανεφοδιασμού), η απουσία του φίλτρου θα αύξανε την ταχύτητα ροής του καυσίμου κατά 12.5%, τουτέστιν θα έκανε πιο γρήγορο το pitstop, τουτέστιν η Benetton είχε πολύ καλό λόγο να το αφαιρέσει.
Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, τα εξωφρενικά γρήγορα για την εποχή pitstop της Benetton είχαν από καιρό διεγείρει τις υποψίες πολλών ομάδων, με την FIA να ελέγχει…μισή ντουζίνα φορές το ντεπόζιτο καυσίμου της B194, χωρίς αποτέλεσμα.
Φαίνεται αρχικά ως μια πολύ εύκολη υπόθεση (η ομάδα παρανομεί – αποτυγχάνει και ρίχνει το φταίξιμο σε έναν τυχαίο μηχανικό – η FIA την τιμωρεί), ειδικά μετά από την απόρριψη της εκδοχής που προωθούσε η πλευρά της Benetton, η οποία μίλαγε για άδεια από τον Charlie Whiting – άδεια που η FIA αγνοούσε την ύπαρξη της. Επιπρόσθετα, όταν στις 10 Αυγούστου το καθιερωμένο πλέον δελτίο τύπου της ομοσπονδίας ανέφερε πως η Intertechnique δεν είχε λάβει ποτέ αίτημα για την αφαίρεση του ένοχου φίλτρου και σε κάθε περίπτωση δεν θα το επέτρεπε, οι περισσότεροι πόνταραν στον αποκλεισμό της Benetton.


Αυτό που δεν είχε γίνει δημοσίως γνωστό όμως πως μπορεί η Benetton να μην είχε πάρει άδεια, αλλά ήξερε πως μια άλλη ομάδα είχε πάρει άδεια για να βγάλει το φίλτρο. Όπου «άλλη ομάδα», βάλτε την Larrousse, με την οποία η Benetton είχε στενούς τεχνικούς δεσμούς, αφού της προμήθευε το παλιό κιβώτιο ταχυτήτων της B193. Συνεπώς, μπορούσε πολύ εύκολα να μάθει πως η μικρή Γαλλική ομάδα είχε άδεια να βγάλει το φίλτρο και να θεωρήσει πως αυτή επεκτεινόταν και προς την ίδια, παρακάμπτοντας τελείως κάθε αρμόδια αρχή – και αυτό ακριβώς έγινε, αφού σε σχετική ερώτηση της Benetton προς τον Charlie Whiting, ο τεχνικός σύμβουλος της FIA τους παρέπεμψε στην Intertechnique, με την ομάδα να θεωρεί πως η άδεια στην Larrousse έκανε αυτόματα δεκτό το αίτημα τους.
Για όσους αναρωτιούνται γιατί η Benetton δεν ρώτησε απευθείας τους αρμόδιους για την αφαίρεση του φίλτρου, ο λόγος είναι πολύ απλός: ήταν απείρως πιο εύκολο να δοθεί άδεια σε μία ομάδα του κάτω midfield όπως η Larousse, παρά στην ούτως ή άλλως πολύ δυνατή Benetton.
Μαζί με το πόρισμα μιας ανεξάρτητης εταιρείας ονόματι AFTA (η οποία, αξίζει να σημειωθεί, είχε μια…τουλάχιστον περίεργη σύσταση, μηδενική εμπειρία από παρόμοιες καταστάσεις και ήταν ανενεργή για χρόνια πριν την καλέσει ο Brawn) το οποίο πόρισμα αθώωνε την Benetton και έδινε το απόλυτο της ευθύνης στην Intertechnique, ο Briatore ήταν έτοιμος να πάει για μια ακόμη φορά μέχρι τέλους την υπόθεση στο Συμβούλιο της FIA.
Με την ιταλοβρετανική ομάδα να έχει επιβαρυνθεί και με την κατηγορία περί «δυσφήμισης του αθλήματος» χάρη στις επί μήνες συνεχόμενες και δημόσιες κατηγορίες του Flavio εναντίον της ομοσπονδίας, το διακύβευμα ήταν πολύ μεγάλο…
…αλλά η αψιμαχία δεν εκτυλίχθηκε ποτέ. Ο λόγος; Το βράδυ πριν την δίκη, ο συνήγορος της Benetton George Carman συνάντησε τον Bernie Ecclestone στην σουίτα του δεύτερου στο ξενοδοχείο Crillon του Παρισιού, με τον Bernie να εξηγεί στον άπειρο σε θέματα motorsport Carman ότι «έχουμε αποφασίσει πως η Benetton είναι ένοχη. Δεν μας ενδιαφέρει να αλλάξουμε την απόφαση, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο Briatore θα ζητήσει διακανονισμό.»[v]
Ο Toet ουσιαστικά επιβεβαίωσε τα ανωτέρω δεκαετίες μετά, όταν ανέφερε ότι οι μηχανικοί της Benetton ήξεραν πως ο Briatore είχε δεχτεί τηλεφώνημα το οποίο τον “ανάγκαζε” να δεχτεί την δήλωση ενοχής για να μην υπάρξουν χειρότερες κυρώσεις. Περιττό να πούμε ποιος έκανε το τηλεφώνημα, έτσι;
Ήταν φανερό πως ο Ecclestone (ο οποίος ήταν επίσης ένας από τους ενόρκους) ήθελε να διασώσει την σεζόν από την εμπορική μεριά αυτής καθώς τυχόν μηδενισμός της Benetton θα “σκότωνε” το όποιο ενδιαφέρον θα είχε αυτή, αφού η Williams και ο Damon Hill θα ήταν ήδη πρωταθλητές. Θα σκότωνε ταυτόχρονα και την ραγδαία αναπτυσσόμενη εικόνα του σπορ στην προσφάτως ενωμένη Γερμανία, όπου χορηγοί και θεατές κινούνταν στον αστερισμό του Schumi.
Ο ίδιος ο Michael βέβαια είχε κάνει ήδη σαφείς τις προθέσεις του σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Focus λίγες μέρες πριν την δίκη: «για εμένα η ειλικρίνεια είναι το πιο σημαντικό πράγμα – θα ήταν απαράδεκτο να αποδειχτεί πως η ομάδα μου έκανε παρανομίες πίσω από την πλάτη μου» – και για του λόγου το αληθές, δεν εμφανίστηκε καν στην Monza και αρνήθηκε ευθέως να συμμετάσχει σε ένα τεστ στο Silverstone, δείχνοντας έτσι την δυσαρέσκειά του. Ταυτόχρονα, ο μάνατζερ του Willi Weber δήλωνε δημοσίως πως ο πελάτης του ήταν διαθέσιμος, έχοντας ταυτόχρονα ακυρώσει το συμβόλαιο του – και σε μια κίνηση μεγάλης συμβολικής σημασίας, ο εργασιομανής Γερμανός δεν πάτησε καν στο εργοστάσιο του Enstone κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού του, δηλώνοντας ουσιαστικά πως ήταν ξένο σώμα όσον αφορά τη Benetton.
Για την ακρίβεια, ο Schumacher ήταν σε συνεχή επικοινωνία με τη Williams, η οποία έβλεπε στο πρόσωπο του τον οδηγό που θα της επέτρεπε να συνεχίσει την κυριαρχία της. Βέβαια, το deal δεν προχώρησε, αφού ο Briatore έδωσε…γη και ύδωρ στον Schumi – η μεταφορά του συμβολαίου των κορυφαίων κινητήρων Renault από την “αδερφή” Ligier, η παραχώρηση διαφημιστικού χώρου “φιλέτο” για προσωπικούς χορηγούς (βλ. Bitburger) και η μείωση της διάρκειας του νέου συμβολαίου τον κράτησαν για μια ακόμη χρονιά στο Enstone,[i] άλλο αν ήταν φανερό πως ο μελλοντικός επτάκις “μεγάλωνε” επικίνδυνα για μια ομάδα του βεληνεκούς της Benetton.


Κάπου εδώ πέρα συγκρούονταν οι επιθυμίες των Ecclestone και Mosley, αφού ο πρώτος ήθελε να αθωωθεί ο φίλος του Briatore και ο δεύτερος να βγει αλώβητος ο Schumacher από την όλη διαδικασία, και αν είναι δυνατόν να απαξιωθεί ο Flavio για τις επιθέσεις εναντίον του νωρίτερα στη σεζόν. Προφανώς, έπρεπε να υπάρξει κάποιος συμβιβασμός – και μπορεί ο Schumacher να είχε όπως αναφέραμε ήδη έτοιμη την διάδοχη κατάσταση σε περίπτωση τιμωρίας της Benetton, αλλά το ίδιο δεν ίσχυε για τον Briatore, του οποίου η καταδίκη θα σήμαινε μάλλον το τέλος της σταδιοδρομίας του στην F1.
Πίσω στην Γαλλία και σε μια προφανέστατα μεγάλη σύμπτωση, ο Max Mosley βρισκόταν επίσης σε μια πολυτελή σουίτα του αγαπημένου του ξενοδοχείου Crillon, το οποίο ήταν απέναντι από τα κεντρικά της ομοσπονδίας – και ένα τηλεφώνημα από τον Bernie ήταν ότι χρειάστηκε ο πρόεδρος της FIA για να τους συναντήσει.
Ο Mosley, όντας ασκούμενος δικηγόρος πριν την ενασχόλησή του με το motorsport, πίστευε πως η Benetton είχε ελπίδες να δικαιωθεί σε πολιτικό δικαστήριο ανεξάρτητα από την απόφαση της FIA – ειδικά από τη στιγμή που ο Carman ήταν γνωστός για την ειδίκευση του σε θέματα δυσφήμισης (libel). Συνεπώς, ένας διακανονισμός ήταν η καλύτερη λύση για όλες τις πλευρές: η μεν ομοσπονδία θα έδινε πρόστιμο στην Benetton και η δε Benetton δεν θα αποκλειόταν από το πρωτάθλημα.
Ακριβώς αυτό έγινε: ο George Carman (από τους πλέον γνωστούς και ικανούς δικηγόρους της εποχής του) σόκαρε όλους μέσα στην αίθουσα όταν δήλωσε ευθύς αμέσως την ενοχή του πελάτη του, ο (δικαστής) Mosley πρότεινε να πάνε κατευθείαν στην απολογία (!) χωρίς περαιτέρω διαδικασίες, και από εκεί και πέρα και οι πέτρες ήξεραν τι επρόκειτο να συμβεί.
Ας είμαστε ειλικρινείς: η όλη κατάσταση έφερνε περισσότερο σε κωμωδία παρά σε δικαιοσύνη. Το πόσο βόλευε όλους τους εμπλεκόμενους μια τύποις «ισοπαλία» ήταν ηλίου φαεινότερο: η FIA και δη ο Bernie θα κέρδιζε ένα αμφίρροπο πρωτάθλημα με όλα όσα θετικά (στο εμπορικό κυρίως κομμάτι) θα έφερνε αυτό, αφού σε περίπτωση τιμωρίας του Schumacher ο Hill θα έκανε…περίπατο, με πρόσθετο κέρδος την συνέχεια της παρουσίας του Briatore στα δρώμενα, ενώ η Benetton θα καθάριζε όσο το δυνατόν το όνομα της και θα μπορούσε να συνεχίσει απρόσκοπτη το πρωτάθλημα με μοναδική απώλεια πολλές εκατοντάδες χιλιάδες σε πρόστιμα.


Ο Carman είχε επίσης τέσσερα «καυτά» στοιχεία υπέρ του πελάτη του, τα οποία χρησιμοποίησε για να υποστηρίξει τον μετριασμό της ποινής για την Benetton: την παραδοχή (κατά την ομάδα πάντα) ότι ο μηχανικός της Simon Morley αφαίρεσε το φίλτρο χωρίς την γνώση των ανωτέρων του, την ύπαρξη ενός fax σταλμένο από την Intertechnique στην Larrousse με χρονολογία τον Μάιο του 1994 το οποίο φαινομενικά της έδινε την άδεια να αφαιρέσει το παραπάνω φίλτρο, συμπεριλαμβάνοντας μάλιστα τις σχετικές οδηγίες (και ο ίδιος ο Morley το είχε δει), την κίνηση της Intertechnique να αλλάξει όλες τις μάνικες στο επόμενο GP χωρίς επίσημη ενημέρωση, όπως επίσης και το ελαφρυντικό ότι στις τρεις μέρες που πέρασαν μεταξύ του ατυχήματος και της κατάσχεσης του εξοπλισμού από την FIA, η Benetton δεν έκανε καμία προσπάθεια να επαναφέρει το φίλτρο στην αρχική του θέση.
(Όσο για το fax, αυτό ανέφερε πως σε περίπτωση αφαίρεσης του φίλτρου θα έπρεπε αυτό να αντικατασταθεί από έναν ελαστικό δακτύλιο (O-ring) ο οποίος θα εκμηδένιζε τα όποια κέρδη στην ροή και όχι από το…τίποτα – όπως έκανε η Benetton – αλλά μάλλον ήταν ψιλά γράμματα…)
Τελικά, έγινε ακριβώς αυτό που συμφωνήθηκε: η Benetton δήλωσε αμέσως την ενοχή της, η FIA την κατηγόρησε πως άλλαξε το φίλτρο με καλή πρόθεση (…) αλλά χωρίς την έγγραφη άδεια της Intertechnique, και 500.000$ σε πρόστιμο (φέρνοντας την σούμα των προστίμων της λίγο πάνω από το εκατομμύριο) μαζί με μια τυπικά αόριστη υπόσχεση «για εσωτερικές αλλαγές προς αποφυγή παρόμοιων μελλοντικών καταστάσεων» ήταν όλα όσα έχασε η ιταλοβρετανική ομάδα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση βέβαια, η αόριστη υπόσχεση ήταν στοχευμένη: ο Tom Walkinshaw ως μηχανικός διευθυντής (engineering director) της Benetton είχε τη πλήρη ευθύνη για την αντλία καυσίμου, και ήταν κοινό μυστικό πως οι άνωθεν εσωτερικές αλλαγές περιλάμβαναν το όνομά του – για του λόγου το αληθές, μεταφέρθηκε στην “αδερφή” Ligier (της οποίας οι μηχανικοί μπαινόβγαιναν εκείνη την εποχή ελεύθερα στις εγκαταστάσεις της Benetton, προς τρόμο των μηχανικών της δεύτερης) από όπου αποχώρησε το 1996 αγοράζοντας την Arrows.


Στα απόνερα της δίκης τώρα, οι αντιδράσεις στον κόσμο της F1 ήταν αναμενόμενες: ένας ανώνυμος ιδιοκτήτης ομάδας σχολίασε με περισσή ειρωνεία πως «θα βάλω turbo κινητήρα στο Estoril και θα πω πως το έκανε ένας κατώτερος μηχανικός», με έναν ομόλογό του να προσθέτει ότι «και να το έκανε ο Morley, η ευθύνη βαραίνει στο ακέραιο τους ανωτέρους του», ενώ σε μια συνέντευξη του Max Mosley στο γνωστό περιοδικό Autosport μερικά μόλις 24ωρα μετά την δίκη, ο δημοσιογράφος Andrew Benson χαρακτήρισε εν ψυχρώ την FIA ως «μια ασπόνδυλη (σ.σ. spineless, δηλαδή δειλή) οργάνωση».
Στο επικείμενο GP της Monza, ο Mosley τέθηκε ενώπιον δεκάδων δημοσιογράφων οι οποίοι λογικά είχαν ερωτήσεις για μόνο ένα θέμα – και πήραν απαντήσεις, με τον πρόεδρο της FIA να λέει μέσες-άκρες πως η περαιτέρω εξέταση μερικών στοιχείων (όπως η αλληλογραφία Larousse-Intertechnique) θα έπαιρνε περισσότερο χρόνο και μπορεί το αποτέλεσμα να ήταν διαφορετικό σε αυτή τη περίπτωση, αλλά ο χαμένος χρόνος δεν θα ήταν προς όφελος του σπορ (!), το οποίο δεν έχασε και τίποτα από την όλη ιστορία. Τουτέστιν, το καλό του σπορ (κατά την ομοσπονδία) τέθηκε πάνω από την όποια δικαιοσύνη.
Η Formula 1, για πολλούς, έχασε πολλά περισσότερα έτσι…
Στο επόμενο μέρος, του Max το ανάγνωσμα: ερευνάμε εάν ο πρόεδρος της FIA επηρέασε πρόσωπα και καταστάσεις όχι μόνο για την αύξηση του ενδιαφέροντος, αλλά και για χάρη μιας προσωπικής κόντρας, την ίδια στιγμή που ο Michael Schumacher δεν έβλεπε κάτι μαύρες σημαίες και άνοιγε τον ασκό του Αιόλου…
←Τα φλεγόμενα χρώματα της Benetton, μέρος 1ο|Η εκδίκηση του Max→
[i] Οι πληροφορίες προέρχονται από τον Άγγελο Φωτσεινό και το Williams F1 Team Greek Fans.
Διαβάστε όλα τα νέα της Formula 1 εδώ, ενώ πλέον μπορείτε να μας βρείτε στο Instagram, YouTube, Tik Tok, Discord και Twitter.